Κινητή τηλεφωνία και δημόσια υγεία-Νέα έρευνα που σοκάρει!
Με αφορμή την έρευνα δύο χρόνων που διεξήγαγε το Εθνικό Πρόγραμμα Τοξικολογίας (NTP – National Toxicology Program) των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (NIH – National Institutes of Health), έρευνα που για πρώτη φορά εγκρίνει η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (U.S. FDA.)[1], ο καθηγητής Χρήστος Γεωργίου, ιδρυτικό μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για την Ηλεκτρομαγνητική Ασφάλεια (ICEMS), παραχώρησε στην «Εφ.Συν.» τα προκαταρκτικά αποτελέσματά της, που ανακοινώθηκαν στις 26 Μαΐου του 2016.
Ο καθηγητής Χρήστος Γεωργίου
«Είναι η μόνη έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας της κινητής τηλεφωνίας στην υγεία των ανθρώπων που διεξήγαγε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1990 μέχρι τις μέρες μας και χρηματοδοτήθηκε με πάνω από 25 εκατομμύρια δολάρια. Στην ουσία, είναι η πρώτη κρατική μελέτη διεθνώς.
»Κατά καιρούς έχει συγχρηματοδοτήσει η Ε.Ε. μελέτες με τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, όπως π.χ. την Ιnterphone. Εντούτοις, μέρος των αποτελεσμάτων της που έδειχναν βλάβες και στο DNA, αμφισβητούνταν από τις εταιρείες ιδιωτικής τηλεφωνίας.
Αυτή η έρευνα, όμως, οργανώθηκε από το αμερικανικό κράτος, ελέγχθηκε από τις δικές του υπηρεσίες, δεν επενέβησαν ανεξάρτητοι επιστήμονες ή επιστήμονες από άλλους φορείς. Ετσι τα σημαντικά της αποτελέσματα δεν μπορούν πλέον να αμφισβητηθούν από κανένα», καταθέτει και συνεχίζει:
«Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έκθεσης διαπίστωσαν ότι η ακτινοβολία των ραδιοσυχνοτήτων κινητής τηλεφωνίας προκάλεσε καρκίνο σε αρουραίους. Η αιτία δε της εσπευσμένης ανακοίνωσης των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων αποδίδεται από την έκθεση NTP ως εξής στην ακόλουθη πρόταση: “Με δεδομένη την εκτεταμένη παγκόσμια χρήση των κινητών επικοινωνιών από ανθρώπους όλων των ηλικιών, ακόμη και μια μικρή αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης νόσων που προκύπτουν από την έκθεση σε ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων, θα μπορούσε να έχει ευρείες επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία”[2].
Καταλαβαίνετε; Απτεται δηλαδή της δημόσιας υγείας και έπρεπε να ενημερωθούν οι πολίτες. Κατά τη διάρκεια του 2016 θα συνεχίσουν να βγαίνουν επιπλέον πειραματικά στοιχεία, ενώ τα ολοκληρωμένα τεχνικά στοιχεία της έρευνας θα ανακοινωθούν το 2017».
Μπορείτε να μας μιλήσετε για τον τρόπο που διεκπεραιώθηκε η έρευνα;
Η έρευνα έγινε σε αρουραίους, αρσενικούς και θηλυκούς. Η έκθεσή τους στην ακτινοβολία ήταν ολική και έδειξε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Δημιουργήθηκαν καρκίνοι αλλά και προκαρκινικοί όγκοι. Εγινε δε στους αρουραίους, γιατί αυτοί είναι το κοινώς αποδεκτό ερευνητικό πειραματικό μοντέλο, διεθνώς.
Οι αρουραίοι εκτέθηκαν επί 2 χρόνια (με ολική έκθεση σώματος για 10 λεπτά, με μεσολάβηση 10 λεπτών παύσης και για 18 ώρες την ημέρα) σε δύο δεύτερης γενιάς (2G) τεχνολογίες (GSM και CDMA) κινητής τηλεφωνίας.
Και οι δύο τεχνολογίες προκάλεσαν στους αρσενικούς αρουραίους καρκινικούς όγκους, σε μη θερμικές εντάσεις (ώστε η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματός τους να παραμένει χαμηλότερη του 1ºC), και αριθμό όγκων εξαρτώμενο από τη δόση της ακτινοβολίας. Δοκιμάστηκαν δόσεις ρυθμού ειδικής απορρόφησης (SAR) 1,5 (δηλ. κάτω από το όριο για τον άνθρωπο), 3 και 6 W/Kg (Watt ανά κιλό βάρους).
Για να γίνει πιο κατανοητό πόσο σημαντικά είναι τα ευρήματα της μελέτης σάς λέγω ότι ένας στους δεκαοκτώ αρσενικούς αρουραίους, που εκτέθηκαν σε ακτινοβολία κινητού τηλεφώνου, ανέπτυξε καρκίνο (30 από 540, ποσοστό της τάξης του 5,6%). Επιπρόσθετα, 16 αρουραίοι ανέπτυξαν προκαρκινικές υπερπλασίες.
Επομένως, συνολικά,1 στους 12 αρσενικούς αρουραίους που εκτέθηκαν στην ακτινοβολία ανέπτυξε καρκίνο ή προκαρκινική βλάβη (46 από 540, ποσοστό δηλ. 8,5%), σε σύγκριση με 90 αρσενικούς αρουραίους (ομάδα ελέγχου) που δεν εκτέθηκαν και δεν ανέπτυξαν κανένα είδος καρκίνου. Μιλάμε δηλαδή για μεγάλο ποσοστό.
Συγκεκριμένα, η μελέτη του NTP διαπίστωσε τόσο την ανάπτυξη κακοήθους γλοιώματος (όγκου στα νευρογλοιακά κύτταρα) στον εγκέφαλο όσο και ενός σπάνιου κακοήθους όγκου στα μυελινοπαραγωγά κύτταρα Schwann στην καρδιά, του σβαννώματος.
Είναι η πρώτη φορά που αποδεικνύεται η επίπτωση των ακτινοβολιών της κινητής τηλεφωνίας στην υγεία;
Τέτοιοι καρκίνοι έχουν διαπιστωθεί ότι αναπτύσσονται και από άλλες επιδημιολογικές μελέτες στις οποίες μελετώνται άνθρωποι που έχουν εκτεθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα στις ακτινοβολίες της κινητής τηλεφωνίας κι έχουν αναπτύξει ίδιας μορφής καρκίνους.
Ενδιαφέρουσα σύμπτωση αποτελούν τα ανησυχητικά αποτελέσματα της πρόσφατης μελέτης Ramazzini σε αρουραίους που, όταν εκτέθηκαν σε εξαιρετικά χαμηλής συχνότητας (50 Hz) ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες (ίδιες με αυτές των πυλώνων υψηλής τάσης της ΔΕΗ, τα πιστολάκια μαλλιών κ.λπ.), παρουσίασαν σημαντική αύξηση σε κακόηθες σβάννωμα στην καρδιά[3].
Μάλιστα, ως μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για την Ηλεκτρομαγνητική Ασφάλεια (ICEMS), έχω συμμετάσχει με μελέτη μου σ’ ένα βιβλίο[4] όπου απαντήσαμε σε ένα βασικό ερώτημα αλλά και στην αμφισβήτηση εκ μέρους των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας. Οι εταιρείες -όπως και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας- αναγνωρίζουν μόνο τις θερμικές επιπτώσεις.
Ετσι, υποστηρίζουν πως εφ’ όσον αυτές οι ακτινοβολίες δεν είναι ιονίζουσες (όπως π.χ. η υπεριώδης ακτινοβολία που ξέρουμε ότι καταστρέφει το βιολογικό μας υλικό) και ως μη ιονίζουσες δεν παράγουν θερμότητα, δεν είναι δυνατόν να προκαλούν τέτοιου είδους βλάβες και μάλιστα στις χαμηλές εντάσεις που χρησιμοποιούνται. Επομένως, ισχυρίζονται, δεν υπάρχει επιστημονικός μηχανισμός που να δικαιολογεί τέτοιες βλάβες από μη ιονίζουσες ακτινοβολίες.
Εμείς, με επιστημονικά πειράματα βρήκαμε και αποδείξαμε τους μηχανισμούς (όχι έναν, αλλά πολλούς) βιολογικών βλαβών και τους δημοσιεύουμε στο βιβλίο μας προς ενημέρωση κάθε ενδιαφερομένου, των κρατώ συμπεριλαμβανομένων.
Επίσης μία μελέτη-επισκόπηση δείχνει ότι σε 93 από 100 μελέτες, οι ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες της κινητής τηλεφωνίας παράγουν κυτταρική οξειδωτική πίεση (τον μηχανισμό που ανέπτυξα στο βιβλίο) που μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή του DNA και σε καρκίνο[5].
Η μελέτη του NTP βρήκε, επίσης, αποδείξεις βλάβης του DNA. Στις 9 Ιουνίου, ο Michael Wyde, διευθυντής της μελέτης, στο ετήσιο συνέδριο της Βιοηλεκτρομαγνητικής Εταιρείας(Bioelectromagnetics Society) στο Ghent του Βελγίου, αποκάλυψε νέα στοιχεία της.
Αυτά, αποδεικνύουν στατιστικά σημαντική καταστροφή του DNA (του κύριου αιτίου της καρκινογένεσης) 80 ποντικών και αρουραίων μετά την έκθεσή τους σε ακτινοβολία κινητής τηλεφωνίας, μόνο για 3 μήνες (από το σύνολο των 48 μηνών διάρκειας της μελέτης).
Η καταστροφή του DNA εντοπίστηκε στους αρσενικούς αρουραίους, στον μετωπιαίο φλοιό, τον ιππόκαμπο, το συκώτι και το αίμα, και στους θηλυκούς αρουραίους, στον μετωπιαίο φλοιό, ενώ στα αρσενικά ποντίκια, στον μετωπιαίο φλοιό και στα θηλυκά ποντίκια στο συκώτι και στο αίμα.[6]
Υπάρχουν πάρα πολλές δημοσιευμένες μελέτες που παρουσιάζουν αποδεικτικά στοιχεία για τους διάφορους μηχανισμούς με τους οποίους οι ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες της κινητής τηλεφωνίας μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
Και βεβαίως, μπορεί οι τεχνολογίες 2G να αποτελέσουν σύντομα παρελθόν, διότι οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας θα τις αντικαταστήσουν με την 4G LTE (βελτιωμένη CDMA), ωστόσο πρόσφατες έρευνες για τις τεχνολογίες 3G και 4G δείχνουν ότι παρά τις χαμηλότερες πυκνότητες ισχύος τους, μπορεί να είναι πιο επικίνδυνες από τις 2G.
Τι πιστεύετε ότι υποχρέωσε ουσιαστικά την αμερικανική κυβέρνηση να προχωρήσει σε μια τέτοια έρευνα τώρα;
Παρότι τα οικονομικά συμφέροντα προφανώς προσπαθούν να σταματήσουν τέτοιου είδους μελέτες, πιστεύω ότι πλέον υπάρχει σωρευμένη γνώση και λίγο-πολύ οι άνθρωποι που κινούνται στα κυβερνητικά επίπεδα των διαφόρων χωρών, και ιδιαίτερα της Αμερικής, έχουν γίνει και αυτοί θύματα τέτοιων ακτινοβολιών. Είναι μια απειλή την οποία δεν μπορεί να αποφύγει κανένας. Κανείς δεν είναι ασφαλής πλέον. Τα στοιχεία που σωρεύονται είναι υπέρ αυτής της άποψης.
Θα ήθελα να τονίσω ότι τα συμπεράσματα δεν είναι τα προκαταρκτικά. Σύμφωνα με το NTP, οι επιπτώσεις των ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών της κινητής τηλεφωνίας στους όγκoυς γλοίωμα και σβάννωμα είναι τελικές.
Ετσι, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κυκλοφόρησε αυτήν τη μερική έκθεση διότι τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να έχουν ευρείες επιδράσεις για τη δημόσια υγεία λόγω της ευρείας χρήσης κινητών τηλεφώνων.
Επιπλέον, το NTP ανάρτησε στην ιστοσελίδα του έναν σύνδεσμο του FDA, με οδηγίες σχετικά με το πώς μπορεί ο χρήστης να μειώσει την έκθεσή του στην ακτινοβολία κινητού τηλεφώνου.[7]
Η σωστή χρήση του κινητού είναι θέμα παιδείας των πολιτών ή κρατική υπόθεση;
Θα ήθελα να πάρω το μέρος των Ελλήνων. Είναι τόσο ισχυροί χρήστες στο κινητό τηλέφωνο όσο και στο κάπνισμα. Ομως, η συμπεριφορά τους έχει να κάνει με το μοντέλο ζωής το οποίο προβάλλεται και το ζούμε.
Οταν δίνεις σε έναν καταναλωτή ένα προϊόν που είναι βλαβερό και του το δίνεις χωρίς κανένα περιορισμό να το χρησιμοποιεί, το θεωρεί νόμιμο και δεν νοιάζεται για το «βλαβερό» κομμάτι.
Η ευθύνη πηγαίνει στα κράτη και όχι στους πολίτες, οι οποίοι έχουν τη λιγότερο δυνατή πληροφόρηση. Στην Ε.Ε., υπάρχουν κράτη που έχουν κατεβάσει το όριο έκθεσης έντασης ακτινοβολίας πιο κάτω από τα υφιστάμενα επιτρεπτά όρια που, προσέξτε, είναι 100 φορές πιο κάτω απ’ ό,τι ισχύει σήμερα στην Ελλάδα.
Αρα, παρέχεται μεγάλη ευελιξία στα κράτη να αποφασίζουν αυτά το όριο. Δεν τους επιβάλλεται από κανέναν. Τα κράτη αποφασίζουν. Το ερώτημα είναι για τίνος το συμφέρον αποφασίζουν.
Στην Ελλάδα, υπάρχουν δυνατότητες να κατέβουν κατά πολύ τα όρια έκθεσης έντασης ακτινοβολίας. Και ελπίζουμε ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνας για τον Καρκίνο (International Agency for Research on Cancer) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), που έχει πλέον επαρκή στοιχεία για να ανεβάσει την ταξινόμηση της ακτινοβολίας ραδιοσυχνοτήτων για την κινητή τηλεφωνία από το «πιθανώς καρκινογόνες για τον άνθρωπο» (ομάδα 2B)[8] απευθείας στο «καρκινογόνες» (ομάδα 1), παρακάμπτοντας την ενδιάμεση ταξινόμηση «κατά πάσα πιθανότητα καρκινογόνες» (Ομάδα 2A)[9], να αυστηροποιήσει τις αποφάσεις του με νέες επικαιροποιημένες αποφάσεις.
Εσείς τι αντιπροτείνετε;
Ως Διεθνής Επιτροπή για την Ηλεκτρομαγνητική Ασφάλεια (ICEMS) προτείνουμε τα όρια να πέσουν τουλάχιστον στο 0,6 volt ανά μέτρο (ένταση ηλεκτρικού πεδίου), αλλά δεν είναι αρκετό αυτό. Πρέπει να γίνει χρήση νέων τεχνολογιών, τα λεγόμενα συστήματα μικροκυψελών, που αποτελούνται από μικροσκοπικές κεραίες πάρα πολύ χαμηλής έντασης εκπεμπόμενης ακτινοβολίας.
Αυτά τα συστήματα θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα υφιστάμενα -ξεπερασμένα πια τεχνολογικά- δίκτυα, σύμφωνα με στοιχεία που δίνονται από το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας/Ινστιτούτο Πληροφορικής, του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Οι συνάδελφοι στις εκθέσεις τους προς τους πολίτες, που τους καλούν να μετρήσουν την έκθεσή τους από κεραίες κινητής τηλεφωνίας, αναφέρουν ότι ενώ οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ισχυρίζονται πως οι κεραίες τους μπορούν να βγάλουν μέχρι 10 Watt, η εκπεμπόμενη ισχύς τους είναι περίπου 120 Watt.
Δηλώνουν, δε, οι συνάδελφοι αυτοί, ότι αν χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα κανάλια της κεραίας, αυτή η ισχύς μπορεί να φτάσει στα 480 Watt. Και εγώ ερωτώ: πώς είναι δυνατόν ένα κράτος, το οποίο δίνει άδεια τοποθέτησης κεραιών για εκπομπή από 2 έως 10 Watt, να επιτρέπει την εγκατάσταση κεραιών με τεχνολογική δυνατότητα εκπομπής 120 ή και 480 Watt; Ποιος κοροϊδεύει ποιον;
Μπορείτε να γίνετε πιο σαφής όσον αφορά τη λειτουργία των κεραιών;
Οι κεραίες έχουν λοβούς, μεταλλικά ελάσματα κάθετα και με ελαφριά κλίση προς την επιφάνεια του εδάφους που βρίσκονται ψηλά σε ιστούς. Φανταστείτε ότι στο κέντρο καθενός από αυτά τα μεταλλικά ελάσματα η εκπεμπόμενη ακτινοβολία ξεκινά σαν ένα χωνί, ένας κώνος, που σταδιακά ανοίγει ώστε να «πιάνει» και τα κτίρια αλλά και το έδαφος.
Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας επιτυγχάνουν την κάλυψη μιας περιοχής στο σύνολό της, είτε με μία κεραία είτε με ένα σύνολο κεραιών, ανάλογα με την περιοχή. Ετσι, στην ουσία δεν μένει κενός χώρος.
Είναι σαν να ζούμε σε ένα ηλεκτρομαγνητικό νέφος. Οταν οι εταιρείες λένε ότι έχουμε 100% κάλυψη, εννοούν αυτό ακριβώς που σας περιγράφω.
Αν κιόλας πάμε έξω από τις πόλεις, τα πράγματα δυσκολεύουν για την υγεία μας. Εκεί οι χρήστες καλύπτονται από κεραίες που αναπτύσσονται σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους.
Γι’ αυτό, δεν έχουν καλή λήψη. Εκεί δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται τα κινητά τηλέφωνα γιατί αυτά εκπέμπουν στο μέγιστο προκειμένου να μπορέσουν να στείλουν το σήμα τους στην κεραία, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει πλέον άμεσα ο χρήστης, ιδιαίτερα όταν βρίσκεται εντός του αυτοκινήτου.
Τι λύση λοιπόν υπάρχει;
Οι εταιρείες συνήθως ισχυρίζονται ότι είναι τεχνικώς αδύνατον να παρέχουν κάλυψη σε κατοικημένες περιοχές αν περιοριστούν από αυστηρότερους νόμους για τις αποστάσεις κεραιών μέσα στον αστικό ιστό. Επειδή ως βιοχημικός θα μπορούσα να αμφισβητηθώ, θα χρησιμοποιήσω και πάλι διαπιστώσεις του ΙΤΕ που λένε:
«Τα όποια επιχειρήματα προβάλλουν δεν ευσταθούν, καθώς τεχνικά όλοι οι περιορισμοί από τους νόμους μπορούν να ισχύουν και ταυτόχρονα οι εταιρείες να παρέχουν υπηρεσίες ίδιας ποιότητας. Απαιτούνται νέες μελέτες για μετεγκατάσταση των κεραιών σε σημεία που δεν ενέχουν κινδύνους για τη δημόσια υγεία και χρήση τεχνολογίας μικροκυψελών».
Τεχνολογικά είναι εφικτό να στηθεί ένα νέο σύστημα κινητής τηλεφωνίας, αλλά το κράτος πρέπει να παρέμβει, να έχει την πολιτική βούληση και να κινηθεί προς την προστασία της δημόσιας υγείας.
Να θεσμοθετήσει τέτοιους νόμους που να δίνουν δυνατότητα να παίρνουν αποφάσεις για το πού θα στήνονται οι κεραίες, όχι οι εταιρείες -βάσει των ευκαιριακών οικονομικών τους συμφερόντων-, αλλά να τις παίρνουν οι τοπικοί πληθυσμοί, διαμέσου των δήμων τους, συνεκτιμώντας τη γνώση που υπάρχει για τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης του πληθυσμού. Αν δινόταν αυτή η ευκαιρία στους πολίτες, θα υπήρχε μαζική κινητοποίηση πιστεύω.
Χρειάζεται, ακόμη, μια πιο συντονισμένη ενημέρωση των πολιτών, που μπορεί να γίνεται από μικρή ηλικία στα σχολεία. Η μελέτη αυτή δίνει την ευκαιρία σε κάθε κυβέρνηση να αποκρούσει τις αναμενόμενες αντιδράσεις από τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Είναι ένα αξιόπιστο εργαλείο για τους ειδικούς που συνεργάζονται με την κυβέρνηση.
Πλέον τα κράτη δεν μπορούν να συνεχίζουν να «σφυρίζουν αδιάφορα», να ανέχονται ή και να κρύβονται πίσω από την παραπληροφόρηση των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, προκειμένου να μην παίρνουν μέτρα για την προστασία των πολιτών.
Παραπομπές:
1.http://ntp.niehs.nih.gov/results/areas/cellphones/index.html
2. http://biorxiv.org/content/biorxiv/early/2016/05/26/055699.full.pdf
3. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3109/09553002.2016.1144942?journal…
4. http://www.icems.eu/papers/ramazzini_library5_part1.pdf
5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26151230
6. https://betweenrockandhardplace.wordpress.com/2016/06/09/bioem2016-the-n…
7. http://ntp.niehs.nih.gov/results/areas/cellphones/index.html
8. http://www.iarc.fr/en/media-centre/pr/2011/pdfs/pr208_E.pdf
9. http://monographs.iarc.fr/ENG/Classification/index.php
11. http://www.next-up.org/pdf/Council_Europe_Report_The_potential_dangers_o…
☺Μέτρα προφύλαξης των χρηστών κινητών τηλεφώνων
Χρησιμοποιούμε το κινητό μόνο για άμεσες εξυπηρετήσεις.
Πάντα με hands free.
Δεν το χρησιμοποιούμε όταν έχουμε πάρα πολύ χαμηλό σήμα.
Φροντίζουμε να το κρατάμε σε απόσταση από το σώμα μας.
* Η ICEMS[10] είναι μια μη κερδοσκοπική επιστημονική οργάνωση που ως μέλη έχει ανεξάρτητους επιστήμονες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι ερευνούν πειραματικά τις επιπτώσεις των κεραιών κινητής τηλεφωνίας (και γενικότερα όλες τις ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες) στην υγεία. Παράλληλα ενημερώνουν τους διεθνείς οργανισμούς και τις εθνικές κυβερνήσεις για τη λήψη μέτρων προφύλαξης και προστασίας της υγείας των πολιτών. Ενδεικτικό στοιχείο της αξιοπιστίας των μελετών της ICEMS είναι ότι περιλαμβάνονται στην Εκθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 6 Μαΐου 2011 (The potential dangers of electromagnetic fields and their effect on the environment)[11].
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών