Ο σημαντικός ρόλος του ΣΠΑΠ στο Πεντελικό Όρος
Τα τελευταία 26 χρόνια ο Σύνδεσμος Δήμων για την Προστασία και την Ανάπλαση του Πεντελικού αποτελεί τον φύλακα του Πεντελικού και των Βορείων Προαστίων από πλημμύρες, πυρκαγιές και πάσης φύσεως φυσικές καταστροφές. Ο γνωστός σε όλους Σ.Π.Α.Π. «γεννήθηκε» για την Προστασία και την Ανάπλαση του Πεντελικού και τα τελευταία χρόνια έχει αναπτύξει σπουδαίο έργο στον τομέα της πολιτικής προστασίας, στον τομέα του εθελοντισμού και στον τομέα των περιβαλλοντικών δράσεων.
Ο Σύνδεσμος Δήμων για την Προστασία και την Ανάπλαση και Προστασία του Πεντελικούιδρύθηκε από τους Δήμους Κηφισιάς, Νέας Ερυθραίας, Βριλησσίων, Μελισσίων και τις κοινότητες Πεντέλης, Νέας Πεντέλης και Εκάλης και σταδιακά προστέθηκαν και άλλα μέλη ώστε το 2010 ο Σύνδεσμος έφτασε να αριθμεί 23 δήμους και κοινότητες. Σήμερα τον Σύνδεσμο απαρτίζουν 12 Δήμοι της Αττικής, μετά και τις αλλαγές του αυτοδιοικητικού χάρτη με τις συνενώσεις δήμων και κοινοτήτων που προώθησε η εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης».
Ο ΣΠΑΠ υλοποιεί και συμμετέχει σε δεκάδες δράσεις αναδάσωσης στο Πεντελικό και την Αττική ενώ ήδη φέτος έχει πραγματοποιήσει 5 αναδασώσεις, εκ των οποίων οι 3 αποκλειστικά μαθητικές. Τα τελευταία χρόνια διοργάνωσε δεκάδες περιπάτους και ξεναγήσεις με Σχολεία, Συλλόγους και ομάδες πολιτών, στο Πεντελικό συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην ανάδειξη κάποιων από τα πιο σημαντικά σημεία του βουνού, όπως για παράδειγμα, το εξωκλήσι των Αγίων Ασωμάτων, ο Καταρράκτης Βαλανάρης, η Πηγή Καρακαντά, η οδός Λιθαγωγίας, το Αρχαίο Λατομείο, η Σπηλιά Αμώμων (Νταβέλη), η Πύριζα κ.α.
Από την ίδρυση του, μέσα από δικά του προγράμματα έχει ενισχύσει τους Δήμους που ανήκουν στον Σύνδεσμο με οχήματα πυρόσβεσης ενώ διατηρεί ο ίδιος μια αξιόλογη και μάχιμη μονάδα με έμπειρο προσωπικό από εθελοντές για δασοπυρόσβεση και εκχιονισμό. Τα τελευταία χρόνια, ο Σύνδεσμος παρενέβη με επιτυχία σε περισσότερα από 300 συνολικά περιστατικά Πολιτικής Προστασίας καταγράφοντας σημαντικό έργο.
Παρά τις πολλές επιτυχίες όμως και την πλούσια δράση υπάρχουν πάντα περιθώρια εξέλιξης και κάποιες παθογένειες που θα πρέπει να εξαλειφτούν, όπως τόνισε και ο Πρόεδρος του Σ.Π.Α.Π. και Γενικός Γραμματέας του Εποπτικού Συμβουλίου της Κ.Ε.Δ.Ε. Βλάσσης Σιώμος σε αποκλειστική του συνέντευξη στο OTAVOICE.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Απαιτείται σχεδιασμός εξ αρχής των επιχειρησιακών σχεδίων Πολιτικής Προστασίας της Πολιτείας, των Δήμων και των Περιφερειών, ώστε να υπάρξει καλύτερη οργάνωση, με πιο λεπτομερή και πιο ακριβή συντονισμό, καθώς και καθορισμένες αρμοδιότητες, υποχρεώσεις και αποστολή για τον κάθε ένα από τους εμπλεκομένους φορείς ή φυσικά πρόσωπα. Ο σημερινός σχεδιασμός έχει στρατηγική κατεύθυνση προς την καταστολή, αντί της πρόληψης».
Το OTAVOICE βρέθηκε στο κέντρο επιχειρήσεων του ΣΠΑΠ στη Νέα Πεντέλη και συνομίλησε με τον Βλάσση Σιώμο σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, αποκλειστικά στον διευθυντή του, Θανάση Μπέλτσο.
Κύριε Πρόεδρε, πείτε μας λίγα λόγια για το Σύνδεσμο του Πεντελικού και τη δραστηριότητα που επιδεικνύει.
«O Σύνδεσμος Δήμων για την Προστασία και την Ανάπλαση του Πεντελικού (Σ.Π.Α.Π.) ιδρύθηκε το 1992 από τους Δήμους Κηφισιάς, Νέας Ερυθραίας, Βριλησσίων, Μελισσίων και τις Κοινότητες Πεντέλης, Νέας Πεντέλης και Εκάλης. Σταδιακά προστέθηκαν και άλλα μέλη ώστε το 2010 ο Σύνδεσμος έφτασε να αριθμεί 23 Δήμους και Κοινότητες, μετά από τη μεταρρύθμιση του Καποδίστρια.
Σήμερα μετά την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης και με βάση τις αλλαγές που επέφερε στους Δήμους Μέλη του Συνδέσμου, ο Σ.Π.Α.Π. σήμερα συμπεριλαμβάνει 12 Δήμους της Βόρειας και Ανατολικής Αττικής. Ειδικότερα, σήμερα οι Δήμοι – Μέλη είναι οι εξής: Αμαρουσίου, Βριλησσίων, Γαλατσίου, Διονύσου, Κηφισιάς, Λυκόβρυσης-Πεύκης, Μαραθώνα, Παλλήνης, Πεντέλης, Ραφήνας–Πικερμίου, Σπάτων–Αρτέμιδας και Χαλανδρίου.
Σε όλα αυτά τα χρόνια της λειτουργίας του, ο Σύνδεσμος έχει επιτελέσει και συνεχίζει να επιτελεί και σήμερα ένα σημαντικότατο έργο στους τομείς δράσης που άπτονται της προστασίας του περιβάλλοντος, της ανάδειξης του Πεντελικού όρους, αλλά και γενικότερα της βελτίωσης του περιβάλλοντος στην περιοχή ευθύνης των Δήμων – Μελών του.
Παράλληλα, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του παρόντος Διοικητικού Συμβουλίου του Σ.Π.Α.Π. έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, αλλά κυρίως των νέων παιδιών σε θέματα περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό όλες οι δράσεις που αναπτύσσονται επικεντρώνονται στην ευαισθητοποίηση της νεολαίας, προσπαθώντας να συμμετέχουν όλο και περισσότεροι νέοι και νέες στις δράσεις που αφορούν στην προστασία και αναγέννηση του Πεντελικού και γενικότερα της Αττικής».
Σε ποιες δράσεις προβαίνει τον τελευταίο καιρό ο Σύνδεσμος και ποιος ο στόχος τους;
«Ο Σύνδεσμος διοργανώνει, υλοποιεί και συμμετέχει σε δεκάδες δράσεις αναδάσωσης στο Πεντελικό και την Αττική. Ήδη φέτος έχουμε πραγματοποιήσει 5 Αναδασώσεις εκ των οποίων οι 3 αποκλειστικά μαθητικές. Τα προηγούμενα 4 χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί από τον Σ.Π.Α.Π. πάνω από 35 αναδασώσεις στο Πεντελικό, ενώ οι εθελοντές του Συνδέσμου έχουν συμμετάσχει και σε πάνω από 20 ακόμη αναδασώσεις σε διάφορες άλλες περιοχές της Αττικής. Παράλληλα για πρώτη φορά εφέτος, διοργανώσαμε αναδασώσεις με τη μέθοδο της σποροφύτευσης βελανιδιών, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να συμπληρώσουμε προηγούμενες αναδασώσεις και να φυτέψουμε και ένα είδος δένδρου που είναι πιο ανθεκτικό και πιο βραδύκαυστο. Στόχος των αναδασώσεων είναι να κάνουμε και πάλι πράσινο το Πεντελικό, ενώ με τις μαθητικές αναδασώσεις έχουμε τον επιπλέον στόχο να ευαισθητοποιήσουμε τη νέα γενιά στην προστασία και αναζωογόνηση της φύσης και του περιβάλλοντος.
Επίσης ο Σύνδεσμος, διοργανώνει δράσεις ποτισμάτων των αναδασωμένων περιοχών, διότι τα μικρά δένδρα που φυτεύονται τη φθινοπωρινή και τη χειμερινή περίοδο έχουν ανάγκη από νερό τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούν σωστά και να μεγαλώσουν.
Για πρώτη φορά εφέτος εδώ και δεκαετίες ο Σ.Π.Α.Π. με την επίβλεψη του Δασαρχείου Πεντέλης, υλοποιεί πιλοτικό πρόγραμμα ραντισμάτων κατά της πιτυοκάμπης (κάμπιας), που τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε έξαρση και δυσχεραίνει την ανάπτυξη των αναδασωμένων από το Σύνδεσμό μας δενδρυλλίων, σε επιλεγμένες από το Δασαρχείο περιοχές του Πεντελικού με ειδικά βιολογικά σκευάσματα, τα οποία έχουν την έγκριση των αρμοδίων φορέων της Πολιτείας.
Υλοποιούμε ακόμη, για πρώτη φορά σαν Σ.Π.Α.Π. σε συνεργασία με το Δασαρχείο Πεντέλης, πρόγραμμα κλαδεμάτων και καθαρισμών περιαστικών δασών του Πεντελικού, σε συνδυασμό με τις καθιερωμένες εδώ και πολλά χρόνια κοπές ξερών χόρτων οι οποίες γίνονται πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου.
Πραγματοποιήσαμε και πραγματοποιούμε σημαντικές και ευρείες αναπλάσεις και παρεμβάσεις σε διάφορα επιλεγμένα σημεία του Πεντελικού (Περιβάλλον χώρος κάτω από τους Αγίους Ασωμάτους, Πηγή Καρακαντά, Πύριζα, Σκαλάκια Καταρράκτη Βαλανάρη, Άγιος Ιωάννης Λατόμων κ.α.).
Επιπροσθέτως, ο Σ.Π.Α.Π. αποκαθιστά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους δασικούς δρόμους, οι οποίοι είχαν καταστραφεί εδώ και δεκαετίες και οι οποίοι κατέστησαν αδιάβατοι από τα νεροφαγώματα που προκαλούνται από τις βροχές και την εγκατάλειψη, αποκαθιστώντας έτσι τη βατότητα και την πρόσβαση για τα Πυροσβεστικά οχήματα σε περίπτωση ανάγκης.
Τα τελευταία χρόνια ο Σ.Π.Α.Π. διοργάνωσε δεκάδες περιπάτους και ξεναγήσεις με Σχολεία, Συλλόγους και ομάδες πολιτών, στο Πεντελικό συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην ανάδειξη κάποιων από τα πιο σημαντικά σημεία του βουνού, όπως για παράδειγμα, το εξωκλήσι των Αγίων Ασωμάτων, ο Καταρράκτης Βαλανάρης, η Πηγή Καρακαντά, η οδός Λιθαγωγίας, το Αρχαίο Λατομείο, η Σπηλιά Αμώμων (Νταβέλη), η Πύριζα κ.α.
Διοργανώσαμε τέλος και συνδράμαμε σε αθλητικές δράσεις σε διάφορα σημεία του Πεντελικού με στόχο τα σημεία αυτά να αναδειχθούν και να γίνουν πιο γνωστά στο ευρύτερο κοινό.
Οι παραπάνω δράσεις του Σ.Π.Α.Π. είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της επισκεψιμότητας στο Πεντελικό, γεγονός το οποίο συνέβαλε στη σημαντική μείωση παραβατικών ενεργειών και βανδαλισμών στο βουνό.
Οργανώσαμε επίσης, δράσεις ευαισθητοποίησης των μαθητών Λυκείων του Δήμου Πεντέλης στο θέμα της οδικής ασφάλειας και των τροχαίων ατυχημάτων που αποτελεί μάστιγα της κοινωνίας μας. Η δράση αυτή πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» και την Κ.Ε.Δ.Ε. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε μία δράση που πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις: α) την ενημερωτική, μέσα από παρουσίαση με ομιλία και βίντεο και β) τη βιωματική, κατά την οποία οι μαθητές είχαν την ευκαιρία με τη χρήση εξοπλισμού τελευταίας τεχνολογίας (προσομοιωτή ανατροπής, προσομοιωτή πρόσκρουσης, γυαλιά προσομοίωσης μέθης κλπ), να ζήσουν την εμπειρία ανατροπής, πρόσκρουσης και οδήγησης υπό μέθη με βιωματικό τρόπο».
Μπορείτε να μας πείτε μερικά λόγια για την συμμετοχή του Σ.Π.Α.Π. σε δράσεις Πολιτικής Προστασίας;
«Ενδεικτικά αναφέρω ότι κατά τα 4 τελευταία χρόνια, ο Σύνδεσμος παρενέβη σε περισσότερα από 300 συνολικά περιστατικά Πολιτικής Προστασίας.
Ειδικότερα ο Σ.Π.Α.Π. συμμετέχει ενεργά στην πρόληψη και καταστολή δασικών πυρκαγιών, στην αντιμετώπιση έκτακτων καιρικών φαινομένων, διενεργεί καθαρισμούς και αποψιλώσεις, αποκαθιστά τις ζημιές του δασικού οδικού δικτύου, εγκαθιστά νέα πυροφυλάκια και συντηρεί τα ήδη υπάρχοντα, τοποθετεί νέες σύγχρονες δεξαμενές νερού πλήρωσης ελικοπτέρων, παρέχει σημαντική βοήθεια σε περιπτώσεις ατυχημάτων και περιστατικών και γενικά συνεργάζεται σε σταθερή βάση με το Πυροσβεστικό Σώμα, με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και φυσικά τους Δήμους Μέλη του.
Εδώ θα ήθελα να σταθώ στη σημαντική βοήθεια που παρείχε ο Σύνδεσμός μας, σε συνεργασία με την Κ.Ε.Δ.Ε. και άλλους φορείς, στους πληγέντες της Μάνδρας, της Ανατολικής Αττικής, αλλά και στην ενεργή συμμετοχή του στον καθαρισμό του Σαρωνικού από την πρόσφατη ρύπανση από πετρελαιοκηλίδα».
Γνωρίζουμε ότι ασχολείσθε με την Πολιτική Προστασία πολλά χρόνια. Θα μπορούσατε να μας πείτε ποιες κατά τη γνώμη σας είναι οι αλλαγές που χρειάζονται να πραγματοποιηθούν προκειμένου να γίνει πιο αποτελεσματική;
«Κατά τη γνώμη μου απαιτείται σχεδιασμός εξ αρχής των επιχειρησιακών σχεδίων Πολιτικής Προστασίας της Πολιτείας, των Δήμων και των Περιφερειών, ώστε να υπάρξει καλύτερη οργάνωση, με πιο λεπτομερή και πιο ακριβή συντονισμό, καθώς και καθορισμένες αρμοδιότητες, υποχρεώσεις και αποστολή για τον κάθε ένα από τους εμπλεκομένους φορείς ή φυσικά πρόσωπα. Έτσι θα αποφευχθούν δυσλειτουργίες, λάθη και παραλείψεις που είχαν τραγικά αποτελέσματα όπως είδαμε τον τελευταίο χρόνο σε Μάνδρα, Μάτι, Σαρωνικό και αλλού. Ο σημερινός σχεδιασμός έχει στρατηγική κατεύθυνση προς την καταστολή, αντί της πρόληψης. Μία σημαντικότατη στρατηγική αλλαγή που πρέπει άμεσα να υλοποιηθεί είναι η κατεύθυνση των πόρων υπέρ της πρόληψης και όχι υπέρ της καταστολής. Σήμερα οι πόροι κατευθύνονται ετεροβαρώς υπέρ της καταστολής, το οποίο έχει αποδειχθεί λανθασμένο. Είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει άμεσα υπέρ των δράσεων πρόληψης, διότι η έλλειψη επαρκούς πρόληψης στοιχίζει πολύ ακριβά στο περιβάλλον, στους πολίτες, σε οικονομικούς πόρους, σε περιουσίες και ενίοτε σε ανθρώπινες ζωές.
Επίσης νομίζω ότι θα ήταν ωφέλιμο, να δημιουργηθεί ειδικό ξεχωριστό Πρόγραμμα Κοινωφελούς Εργασίας αποκλειστικά για την Πολιτική Προστασία αποτελούμενο από οκτάμηνες συμβάσεις, ενώ παράλληλα αναγκαιότητα αποτελεί πλέον η μετατροπή των 4μήνων συμβάσεων Πυροπροστασίας σε 5μηνες, ώστε να συμπίπτουν με την χρονική διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου. Με αυτό το πρόγραμμα θα υπάρχει διπλό όφελος για την κοινωνία μας, αφενός γιατί θα υπάρχει στήριξη της Πολιτικής Προστασίας σε Δήμους, Συνδέσμους και Περιφέρειες, και αφετέρου θα συμβάλλει σημαντικά στην καταπολέμηση της ανεργίας.
Θεωρώ επίσης ότι αποτελεί αναγκαιότητα η άμεση υλοποίηση του πάγιου αιτήματος της Αυτοδιοίκησης για τη μετατροπή των ΚΑΠ Πυροπροστασίας σε ΚΑΠ Πολιτικής Προστασίας, ώστε να μπορούν οι Δήμοι και οι Περιφέρειες να διαθέτουν χρήματα για την καλύτερη αντιμετώπιση όλων των περιστατικών που άπτονται της Πολιτικής Προστασίας και χρήζουν πρόληψη και καταστολή. Επίσης είναι αναγκαία η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου χρηματοδότησης ώστε να είναι δικαιούχοι ΚΑΠ (ΣΑΤΑ) Πολιτικής Προστασίας και οι Σύνδεσμοι Δήμων, με ετήσια απόφαση, που δε θα θέτει γραφειοκρατικά προβλήματα και δε θα δημιουργεί λειτουργικές καθυστερήσεις.
Θεωρώ επίσης ότι για λόγους διαφάνειας είναι αναγκαία η θέσπιση απολογισμού δαπανών και λογοδοσίας για τα χρήματα που διατίθενται στους ΟΤΑ για δράσεις Πυροπροστασίας ή Πολιτικής Προστασίας γενικότερα».
Ένα σημαντικό κεφάλαιο του Σ.Π.Α.Π. είναι οι εθελοντές του. Τι νομίζετε πως πρέπει να γίνει για την αναβάθμιση του εθελοντικού κινήματος στη χώρα μας;
«Πράγματι οι εθελοντές αποτελούν το μεγαλύτερο κεφάλαιο που διαθέτει ο Σ.Π.Α.Π. σήμερα. Οι εθελοντές του Συνδέσμου, έχουν συμμετάσχει και συνδράμει σε εκατοντάδες πολύπλευρες δράσεις, για την αντιμετώπιση τόσο της οικονομική κρίσης, όσο και των φυσικών καταστροφών, πυρκαγιών, πλημμυρών κ.α. Επίσης συμμετέχουν σε πληθώρα περιβαλλοντικών, πολιτιστικών, αθλητικών, ενημερωτικών και εκπαιδευτικών δράσεων που διοργανώνουμε.
Παρόλα αυτά τα σημαντικότατα που κατά την άποψη υλοποιούν οι εθελοντές στη χώρα μας, πιστεύω ότι χρειάζεται ενίσχυση, εκπαίδευση, καθορισμός κινήτρων για καλύτερη και μαζικότερη αξιοποίηση των εθελοντών, με μία σειρά από μέτρα όπως:
Η αύξηση του επιπέδου εξειδικευμένης εκπαίδευσης, επιχειρησιακής ετοιμότητας και ασφαλούς επέμβασης από τις ομάδες εθελοντών πολιτικής προστασίας στη διαχείριση των φυσικών καταστροφών (δασικών πυρκαγιών, πλημμυρών, χιονοπτώσεων, σεισμών, ρυπάνσεων κλπ)
Η αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στις εθελοντικές ομάδες, με καθορισμό συγκεκριμένων κινήτρων με αυξημένη προσφορά εξειδικευμένων γνώσεων και πληροφοριών, μέσω εκδηλώσεων, ημερίδων και συνεδρίων που θα έχουν στόχο τη διαρκή ενημέρωση και εξειδίκευση τους.
Η πιο εξειδικευμένη εκπαίδευση και γνώση των εθελοντών σε πολύπλευρες περιπτώσεις προσφοράς στον συνάνθρωπο που η κλιματική αλλαγή έχει κάνει αναγκαιότητα. Θα μπορούσε για παράδειγμα να δημιουργηθεί ένα μόνιμο Κέντρο Εκπαίδευσης Εθελοντών για εκπαίδευση και συνεχή σεμιναριακή επιμόρφωση για: Αντιμετώπιση πυρκαγιών, Πλημμυρών, Χιονοπτώσεων, αντιμετώπιση σεισμικών φαινομένων Έρευνα, Διάσωση και Πρώτες Βοήθειες, Προστασία απομακρυσμένων ορεινών ή νησιωτικών περιοχών, τεχνικές αντιμετώπισης ειδικών καταστροφών (χημική απειλή ή καταστροφή ή άλλη περιβαλλοντική ρύπανση), κα.
Θεωρώ επίσης ότι πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τη βιωσιμότητα των υποδομών εκπαίδευσης και κατάρτισης που θα αναπτυχθούν, μέσα από την εξασφάλιση των μονίμων απαιτούμενων οικονομικών πόρων, μέσα από την υιοθέτηση και θεσμοθέτηση μόνιμων μηχανισμών και διαδικασιών, που θα αξιοποιούν τη γνώση της επιστημονικής κοινότητας, την εμπειρία που θα αποκτάται από την επιμόρφωση, τις συνεχείς ασκήσεις επί χάρτου και πεδίου, αλλά και την εφαρμογή της εκπαίδευσης αυτής στο πεδίο των επιχειρήσεων.
Τέλος απαιτείται συνεχής αναβάθμιση του υλικοτεχνικού εξοπλισμού των εθελοντικών ομάδων, έτσι ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν στην πολυπλοκότητα των περιστατικών που καλούνται να αντιμετωπίσουν».
