Αναβιώνει το Αδριάνειο υδραγωγείο στο Χαλάνδρι
Δυο απανωτές συμμετοχές σε ευρωπαϊκά προγράμματα που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα και την αειφορία του πλανήτη, την κυκλική οικονομία και την ανάδειξη και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς πέτυχε ο δήμος Χαλανδρίου τα τελευταία χρόνια, που την τοπική διοίκηση ασκεί η προοδευτική, πλουραλιστική αριστερή παράταξη Αντίσταση με τους Πολίτες του Χαλανδρίου, με δήμαρχο τον Σίμο Ρούσσο.
Ευρωπαϊκά προγράμματα
Σχεδόν επιγραμματικά, το πρώτο από τα δύο (Waste 4 Think) εφαρμόζεται από τον Δήμο από το 2016, σε συνεργασία με το ΕΜΠ και υπό την επίβλεψη του προέδρου του δημοτικού συμβουλίου και καθηγητή Χημικών Μηχανικών στο ΕΜΠ Γεράσιμου Λυμπεράτου. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα συλλογής και διαχείρισης των στερεών οικιακών απορριμάτων του Δήμου, για την παραγωγή βιοκαυσίμου για τη βαριά βιομηχανία, ηλεκτρισμού για την ηλεκτροκίνηση των δημοτικών οχημάτων, πέλετ και κομπόστ. Ας κρατήσουμε ότι, δεδομένου ότι τα υπολείματα τροφών αποτελούν το 40% των αστικών απορριμάτων, αν το πρόγραμμα Waste 4 Think εφαρμοζόταν σε όλη την Αττική, το παραγόμενο καύσιμο θα αρκούσε, σύμφωνα με τον Γεράσιμο Λυμπεράτο, για να καλύψει την ετήσια παραγωγή μιας τσιμεντοβιομηχανίας, με τα συνακόλουθα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Πρόκειται για ένα άκρως καινοτόμο εγχείρημα που διακρίθηκε -μαζί με άλλα τρία- στον διαγωνισμό που διενήργησε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, ανάμεσα σε 97 προτάσεις που υποβλήθηκαν από κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η δεύτερη επιτυχία για τον Δήμο ήρθε πρόσφατα, με την έγκριση από τη Διαχειριστική Αρχή Αστικών Καινοτόμων Δράσεων (UIA) της ΕΕ, του προγράμματος ανάδειξης και αξιοποίησης του τμήματος του Αδριάνειου Υδραγωγείου που διασχίζει την πόλη σε μήκος 5 χιλιομέτρων, από τον Συνοικισμό μέχρι την οδό Κόδρου, για την άρδευση των κοινόχρηστων χώρων πρασίνου. Το Χαλάνδρι, που προκρίθηκε ανάμεσα σε 222 προτάσεις, πρόκειται να λάβει από την ΕΕ 3 εκατομμύρια ευρώ για την υλοποίηση του έργου.
Από το 125 μ.Χ. έως το σήμερα
Λίγα λόγια για το υδραγωγείο του Αδριανού: πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ρωμαϊκές σήραγγες, δεδομένου ότι είναι ένα αμιγώς υπόγειο υδραγωγείο το οποίο κατασκευάστηκε μεταξύ 125 και 140μΧ, προκειμένου να μεταφέρει νερό από τις πηγές της Πάρνηθας στη ρωμαϊκή συνοικία της Αθήνας, το τμήμα δηλαδή της σημερινής πόλης που περιβάλλεται από το Καλλιμάρμαρο, την Πύλη του Αδριανού, το Ολυμπιείο και τη Βουλή. Κεκλιμένο σε όλο το μήκος του, ο βασικός του κορμός ξεκινά από το Ολυμπιακό Χωριό (σε υψόμετρο 250μ) και καταλήγει στη γνωστή σε όλους μας Δεξαμενή, διασχίζοντας τους σημερινούς δήμους Αχαρνών, Κηφισιάς, Μεταμόρφωσης, Ηρακλείου, Αμαρουσίου, Χαλανδρίου και Ψυχικού, για να συνεχίσει μέσω Αμπελοκήπων μέχρι τον Λυκαβητό. Διαθέτει 465 φρεάτια, τα 130 από τα οποία είναι ακόμη εμφανή. Η οροφή του είναι στο μεγαλύτερο μήκος της αψιδωτή και σε μικρότερο ποσοστό (18%) τριγωνική. Παρότι οι απόψεις των αρχαιολόγων διίστανται, φαίνεται ότι λειτούργησε μέχρι την Τουρκοκρατία. Στο υδραγωγείο δεν εντάσσονται οι, μέχρι σήμερα ορατές, τοξωτές υδατογέφυρες του Περισσού και της Φιλοθέης, που αποτελούν τμήμα μεταγενέστερου, επιφανειακού υδραγωγείου των υστερορωμαϊκών χρόνων (του 5ουαι). Τμήμα του Αδριάνειου είναι, όμως, μια δεύτερη σήραγγα που μετέφερε νερό από την Πεντέλη, ξεκινώντας χονδρικά από τη Μονή Πεντέλης και καταλήγοντας στη σημερινή οδό Ελ Αλαμέιν στο Χαλάνδρι, όπου πιστεύεται ότι κατέληγε σε κυκλική δεξαμενή, η υπερχείλιση της οποίας διοχετευόταν στο υδραγωγείο του Αδριανού.
Αφού εγκαταλείφθηκε για μερικούς αιώνες (λόγω κατάπτωσης τμήματος της σήραγγας) υπέστη υποστηλώσεις στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Τότε αντικαταστάθηκε το τμήμα μεταξύ Αμπελοκήπων και Δεξαμενής με μεταλλικό αγωγό και ανακατασκευάστηκε η Δεξαμενή, τετραπλασιάζοντας τη χωρητικότητα της. Το υδραγωγείο δέχθηκε μια τελευταία επέμβαση/επισκευή από την εταιρία ΟΥΛΕΝ στις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε λειτούργησε για τελευταία φορά. Η ΕΥΔΑΠ ξεκίνησε την έρευνα και καταφραφή του το 1999, σε συνεργασία με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων Αθηνών, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής, το ΕΜΠ, την Ομάδα Αστικής Σπηλαιολογίας και το ερευνητικό γραφείο Urban Speleo Engineering. Ο πρώτος δήμος που αξιοποίησε το υδραγωγείο του Αδριανού είναι ο Δήμος Μεταμόρφωσης που, από το 1999, αρδεύει όλες τις εκτάσεις του αστικού του πρασίνου με νερό προερχόμενο από αυτό.
Ο δήμος Χαλανδρίου φιλοδοξεί να κάνει το ίδιο, εκμεταλλευόμενος τη συνεχή ροή σε μεγάλα τμήματα της ρωμαϊκής σήραγγας και τη μεγάλη ποσότητα νερού που μεταφέρει. Του ευχόμαστε κάθε επιτυχία και την υπέρβαση όλων των εμποδίων που είναι: το μπάζωμα φρεατίων (Ολυμπιακό Χωριό, ΟΑΚΑ), η καταστροφή της σήραγγας στην Αττική Οδό (περιοχή Mall) και οι ρίψεις λυμάτων και χημικών σε φρεάτια που βρίσκονται σε ιδιωτικές εκτάσεις.