Φ. Αδαμίδη: “Πρώτη φορά στην Επίδαυρο τις μάσκες φόραγαν οι θεατές και όχι οι υποκριτές”

Tweet

Η Φένια Αδαμίδη, Διδάκτωρ Κλασικής Φιλολογίας και Δημοτική Σύμβουλος Βριλησσίων με την “Νέα Πνοή για τα Βριλήσσια” του Γ. Πισιμίση, γράφει για τους “Πέρσες” του Αισχύλου και την πρόσφατη παράσταση στην Επίδαυρο.

Η Φ. Αδαμίδη, μάλιστα, θα μιλήσει σήμερα το βράδυ στις 23.00 στο Πρώτο Πρόγραμμα, 91,6FM και 105,8FM, και στην εκπομπή “Athens Calling” του Περικλή Βασιλοπούλου για τους «Πέρσες» του Αισχύλου, με αφορμή την πρόσφατη παράσταση στην Επίδαυρο, καθώς και για την απήχησή τους στην καβαφική «Ναυμαχία».

” «ὕβρις γὰρ ἐξανθοῦσ᾽ ἐκάρπωσεν στάχυν
ἄτης»

Πρώτη φορά στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου τις μάσκες φόραγαν οι θεατές και όχι οι υποκριτές. Ο αισχύλειος λόγος αποκαλυπτικός και επίκαιρος παρά ποτέ προειδοποιεί για την τιμωρία των «άγαν υπερκόμπων». Οι υπερδυνάμεις πέφτουν όταν η ύβρις τους γεννά τον καρπό της Άτης, όταν καταστρέφουν τους βωμούς και τους ναούς των θεών πιστεύοντας ότι είναι ανώτερες ακόμη κι από αυτούς….

Επικροτώ την ιδέα να ακουστεί ο τραγικός λόγος και στα αρχαία ελληνικά και ενίοτε με προσωδιακή απαγγελία. Μετρημένη και αξιοπρεπής παράσταση.

Αισχύλου «Πέρσαι», 809-828

Δαρείος:

«οἳ γῆν μολόντες Ἑλλάδ᾽ οὐ θεῶν βρέτη
ᾐδοῦντο συλᾶν οὐδὲ πιμπράναι νεώς·
βωμοὶ δ᾽ ἄιστοι, δαιμόνων θ᾽ ἱδρύματα
πρόρριζα φύρδην ἐξανέστραπται βάθρων.
τοιγὰρ κακῶς δράσαντες οὐκ ἐλάσσονα
πάσχουσι, τὰ δὲ μέλλουσι, κοὐδέπω κακῶν
κρηπὶς ὕπεστιν, ἀλλ᾽ ἔτ᾽ ἐκπιδύεται.
τόσος γὰρ ἔσται πέλανος αἱματοσφαγὴς
πρὸς γῇ Πλαταιῶν Δωρίδος λόγχης ὕπο·
θῖνες νεκρῶν δὲ καὶ τριτοσπόρῳ γονῇ
ἄφωνα σημανοῦσιν ὄμμασιν βροτῶν
ὡς οὐχ ὑπέρφευ θνητὸν ὄντα χρὴ φρονεῖν.
ὕβρις γὰρ ἐξανθοῦσ᾽ ἐκάρπωσεν στάχυν
ἄτης, ὅθεν πάγκλαυτον ἐξαμᾷ θέρος.
τοιαῦθ᾽ ὁρῶντες τῶνδε τἀπιτίμια
μέμνησθ᾽ Ἀθηνῶν Ἑλλάδος τε, μηδέ τις
ὑπερφρονήσας τὸν παρόντα δαίμονα
ἄλλων ἐρασθεὶς ὄλβον ἐκχέῃ μέγαν.
Ζεύς τοι κολαστὴς τῶν ὑπερκόμπων ἄγαν
φρονημάτων ἔπεστιν, εὔθυνος βαρύς».

«σαν ήρθαν στης Ελλάδας τη γη, δεν κρατήθηκαν χέρι στ᾽ αγάλματα των θεών ιερόσυλο μη βάλουν και φωτιά στους ναούς· και τώρα είν᾽ οι βωμοί τους αφανισμένοι και συθέμελα απ᾽ τη ρίζα των θεών τ᾽ άγια ανάκατα στη γη στρωμένα.
Απ᾽ όσα λοιπόν έπραξαν, όχι πιο λίγα
κακά παθαίνουν, κι άλλα μέλλουνται, κι ακόμα
πάτο δε βρήκε η συμφορά, μα όλο ανεβαίνει·
τόση σφαγή θενα γενεί κι αιμάτου πήχτρα
στη γη των Πλαταιών από τη δώρια λόγχη,
που ως την τριτόσπαρτη γενιά των νεκρών στοίβες άφωνα θενά λεν στα μάτια όσων τις βλέπουν, πως άνθρωπος θνητός δεν πρέπει να το παίρνει απάνω του παρά πολύ, γιατ᾽ η περφάνεια μεστώνοντας καρποφοράει ολέθρου στάχυ, απούθε ο πολυδάκρυτος τρυγιέται θέρος. Την τέτοια λοιπόν βλέποντας την πλερωμή τους, μη ξεχνάτε την Αθήνα και την Ελλάδα κι ας μην καταφρονά κανείς τ᾽αγαθά πὄχει, μην πάει και χάσει, άλλα ζηλεύοντας, το βιο του. γιατί βαρύς κριτής στέκει από πάνω ο Δίας που την υπέρμετρη έπαρση σκληρά κολάζει».

(Μτφρ. Ι.Ν. Γρυπάρη.. 2015. Αισχύλος, “Πέρσες”. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ.

• Πρώτη έκδοση: Ι.Ν. Γρυπάρης. Οι τραγωδίες του Αισχύλου. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της “Εστίας”, 1930)”