Οι επιστήμονες απαντούν σε 9 ερωτήματα για τον καθαρισμό του δάσους Θεοκλήτου των Άνω Βριλησσίων

Μια επιστημονική προσέγγιση για τον καθαρισμό στο δάσος του Αγίου Θεοκλήτου στα Βριλήσσια φιλοξενεί σήμερα το Vrilissianews. O Δασολόγος και Δασάρχης Σπύρος Κατσίποδας με 30 χρόνια υπηρεσίας στην Δασική Υπηρεσία, ο οποίος είναι και Γενικός Γραμματέας της ΠΟΓΕΔΥ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτενικών, Δασολογών, Γεωπόνων, Κτηνιάτρων, Ιχθυολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων) μιλά στο Vrilissianews για το πρόγραμμα καθαρισμού Αnti Nero, και το πως πρέπει να γίνεται ο καθαρισμός των δασών και του δάσους του Αγ. Θεοκλήτου με κάθε λεπτομέρεια.

Τι είναι το Anti Nero ΙΙΙ;

Το πρόγραμμα Anti Nero είναι ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και αφορά καθαρισμούς στα δάση σε όλη την Ελλάδα. Στόχος είναι να απομακρυνθεί η συσσωρευμένη καύσιμη ύλη από τα δάση που είχε συγκεντρωθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια γιατί για αρκετά χρόνια δεν υπήρχε ανάλογη χρηματοδότηση και δεν γίνονταν τέτοιου είδους καθαρισμοί.

Τι εννοούμε συσσωρευμένη καύσιμη ύλη στο δάσος;

Το δάσος είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Έχει μια φυσική εξέλιξη, τα δέντρα μεγαλώνουν, ξεραίνονται, πέφτουν. Όλα αυτά αν δεν τα μαζέψουμε και δεν τα απομακρύνουμε συσσωρεύονται. Τα τελευταία χρόνια ειδικά με τις κακοκαιρίες είχαμε μια σημαντική επιβάρυνση και πολλές απώλειες δένδρων στα δάση μας. Όλα αυτά δημιουργούν μια καύσιμη ύλη. Η φωτιά για να το πούμε απλά έχει να κάψει. Είναι σαν ρίχνουμε βενζίνη σε μια φωτιά να την ενισχύουμε. Της προσθέτουμε καύσιμη ύλη. Αυτό δεν πρέπει να υπάρχει στο δάσος. Σε περιοχές λοιπόν, που είναι επικίνδυνες για πυρκαγιά και βρίσκονται κοντά σε οικισμούς, τα περιαστικά δάση, έρχεται τώρα το πρόγραμμα Anti Nero ΙΙΙ και κάνει καθαρισμούς για να θωρακίσει το δάσος και να περιορίσει τον κίνδυνο επέκτασης μιας ενδεχόμενης πυρκαγιάς.

Στα Βριλήσσια καθαρίζεται το δάσος του Aγίου Θεοκλήτου. Θέλουμε να μας πείτε πως γίνονται αυτοί οι καθαρισμοί; Υπάρχει μελέτη; Ποιες είναι οι προδιαγραφές;

Πάντοτε υπάρχει μελέτη και συγκεκριμένες προδιαγραφές. Η μελέτη συντάσσεται από τους δασολόγους της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας ή από ιδιώτες δασολόγους και εν συνεχεία εγκρίνεται από τους δασολόγους στο εκάστοτε αρμόδιο δασαρχείο. Η συντακτική ομάδα της μελέτης υποχρεωτικά απαρτίζεται από επιστήμονες δασολόγους και πάντα ελέγχεται από την δασική υπηρεσία. Τα περιαστικά δάση είχαν μείνει πάρα πολλά χρόνια ακαθάριστα και ο κόσμος είχε συνηθίσει αυτήν την εικόνα. Ενδεχομένως λοιπόν αυτή η παρέμβαση δημιουργεί μια άλλη εικόνα για το δάσος. Όταν απομακρύνονται τα ξερά και ένα μέρος της παρεδάφιας βλάστησης που πρέπει να απομακρυνθεί αλλάζει όψη το δάσος και αναρωτιέται κάποιος τι γίνεται εδώ. Είναι η πρώτη εικόνα. Κι αυτό γίνεται γιατί είναι πάρα πολλά χρόνια ακαθάριστα τα δάση, ειδικά τα περιαστικά δάση. Αν οι καθαρισμοί συνεχιστούν όπως προβλέπεται και τα επόμενα χρόνια δεν θα ξενίζει τους πολίτες η εικόνα ενός καθαρισμένου δάσους.

Όταν λέμε καθαρισμός του δάσους. Τι ακριβώς εννοούμε;

Απομάκρυνση ξερών κλαδιών και δέντρων και του μέρους της παρεδάφιας βλάστησης που πρέπει να απομακρυνθεί.

Σας διακόπτω για να το καταλάβουμε καλύτερα. Τι εννοείτε απομάκρυνση της παρεδάφιας βλάστησης;

Για παράδειγμα αν έχουμε να κάνουμε με ένα πευκοδάσος, όπως στην περίπτωση των Βριλησσίων, και από κάτω έχουμε αείφυλλα και πλατύφυλλα δηλαδή πουρνάρια και σχίνα, αυτά πρέπει να καθαριστούν. Το ποια παρεδάφια βλάστηση πρέπει να απομακρυνθεί εξαρτάται από το είδος του δάσους, κάθε φορά. Όταν κάτω από το πεύκο υπάρχουν τέτοια είδη πουρνάρια και σχίνα αυξάνεται ο κίνδυνος επέκτασης μιας πυρκαγιάς. Όλα αυτά προβλέπονται στη επιστημονική μελέτη, ενώ οι εργασίες τελούν υπό την επίβλεψη του δασαρχείου Πεντέλης. Βέβαια πρέπει να απομακρυνθούν και τα ξερά χόρτα.

Σας διακόπτω και πάλι για ένα ακόμα ερώτημα και ζητώ συγνώμη. Πέρα από την απομάκρυνση της παρεδάφιας βλάστησης έχουμε και κλάδεμα στα κλαδιά των πευκών μέχρι το 1,30 μέτρο. Αυτό προβλέπεται;

Κοιτάξτε το πεύκο και όλα τα κωνοφόρα δένδρα έχουν φυσική αποκλάδωση. Μην βλέπετε τα δέντρα που είναι στους δρόμους και έχουν ήλιο αν μπείτε σε ένα πευκοδάσος μέσα θα δείτε πως από μόνα τους τα πεύκα και τα κωνοφόρα κάνουν φυσική αποκλάδωση. Δηλαδή, οι κλάδοι που είναι χαμηλά σε ένα πεύκο μέχρι τα δύο μέτρα φεύγουν από μόνοι τους με τα χρόνια και το δένδρο μεγαλώνει προς τα επάνω. Αυτά κόβουμε και εμείς στο πλαίσιο των καθαρισμών και τα δένδρα αναπτύσσονται προς τα επάνω. Αυτοί οι κλάδοι που σκιάζονται και δεν τους βλέπει ο ήλιος φυσιολογικά με τον καιρό πέφτουν. Το ίδιο το δέντρο τους αποβάλλει.

Εντύπωση σε κάποιους πολίτες προκαλούν και κάποια οχήματα που χρησιμοποιούν τα συνεργεία. Μιλώ για τους θρυμματιστές. Κάποιοι τους αποκαλούν τανκ. Αυτά τα οχήματα τι ακριβώς κάνουν;

Όλη αυτήν την καύσιμη ύλη που έχει συγκεντρωθεί πρέπει με κάποιο τρόπο να τη διαχειριστούμε. Παλαιότερα συγκεντρωνόταν σε σωρούς και έμενε μέσα στο δάσος. Αυτό δημιουργούσε και πάλι μια συσσώρευση βιομάζας, αλλά μια ενδεχόμενη φωτιά τα έβρισκε συγκεντρωμένα. Τα τελευταία χρόνια όμως, οι προδιαγραφές άλλαξαν και πολύ σωστά. Έτσι μπαίνουν οι θρυμματιστές. Τα οχήματα αυτά που θρυμματίζουν την καύσιμη ύλη από τα ξερά κλαδιά, την παρεδάφια βλάστηση και τα ξερά χόρτα. Το υλικό που προκύπτει μοιάζει με πριονίδι. Αυτό το υλικό διασπείρεται μέσα στο δάσος και λειτουργεί ως φυσικό λίπασμα για το δάσος. Ο όγκος της βιομάζας είναι μεγάλος. Άρα θρυμματίζεται και μένει και πάλι μέσα στο δάσος λειτουργώντας ως φυσικό λίπασμα.

Ποια λοιπόν είναι τα πλεονεκτήματα από τον καθαρισμό τους δάσους;

Κατ’ αρχάς ο καθαρισμός βοηθά προκειμένου η φωτιά να μην μπορεί να επεκταθεί γρήγορα. Να μην έχει καύσιμη ύλη. Το δάσος γίνεται πιο εύκολα προσβάσιμο για τις επίγειες δυνάμεις πυρόσβεσης σε περίπτωση πυρκαγιάς. Πολλές φορές σε πολλές πυρκαγιές βλέπουμε τις επίγειες δυνάμεις να μην μπορούν να προσεγγίσουν. Με τον καθαρισμό μπορούν να προσεγγίσουν ευκολότερα αρκετά σημεία του δάσους και να χτυπήσουν μια εστία φωτιάς στην αρχή της προτού λάβει μεγάλες διαστάσεις. Επίσης είναι πολύ σημαντικός ο καθαρισμός για την εξέλιξη ενός δάσους τα επόμενα χρόνια. Φεύγουν όλα τα σάπια, άρρωστα, ξερά δέντρα και μένουν τα υγιή. Ανοίγει ο χώρος και κυρίως μπαίνει φως στο δάσος. Αυτό βοηθά πολύ στην φυσική του εξέλιξη. Όταν αφήνουμε ένα δάσος και δεν παρέμβουμε για να το διαχειριστούμε, να το καλλιεργήσουμε αν θέλετε, δεν μπορεί να εξελιχθεί. Αν δεν υπάρχει κάτω φως, ιδιαίτερα στα πεύκα που είναι φωτόφυτα είδη δεν θα έχουμε νέα βλάστηση. Δηλαδή, για να αναπτυχθούν τα πευκάκια πρέπει να υπάρχει φως. Δεν γίνεται να φυτρώσει ένα πεύκο σε σκιά. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, το δάσος ανανεώνεται. Όποιο δάσος γερνάει χωρίς κανείς να το φροντίσει μοιραία κάποια στιγμή θα «καταστραφεί». Θα είναι πολύ ευάλωτο σε μια πυρκαγιά, στις καιρικές συνθήκες κτλ. Αυτή λοιπόν, είναι η λεγόμενη διαχείριση του δάσους, «καλλιεργούμε» το δάσος. Αυτό η δασική υπηρεσία το έκανε πάντα. Γινόταν όμως στα υψηλά δάση μακριά από κατοικημένες περιοχές, στα δάση που παράγουν ξύλο κτλ. που δεν ήταν ορατά αυτά στον πολύ κόσμο. Τώρα με το πρόγραμμα Anti Nero η διαχείριση των δασών κατέβηκε χαμηλά, στα περιαστικά δάση στις πόλεις δίπλα και την βλέπουν οι πολίτες.

Μια τελευταία ερώτηση εκφράζεται ανησυχία από κάποιους πολίτες για την πανίδα, τα φίδια, τις χελώνες, τους σκαντζόχοιρους μέσα στο δάσος μετά από αυτές τις εργασίες;

Αυτές οι επεμβάσεις του Anti Nero γίνονται σε μικρές επιφάνειες για τη δασική επιστήμη. Όταν πάμε σε ένα μεγάλο δάσος και καθαρίζουμε ένα μέρος του δηλαδή μέχρι 100 μέτρα δεξιά και αριστερά των δρόμων αντιλαμβάνεστε πως υπάρχει χώρος προκειμένου να μετακινηθεί αυτή η πανίδα που ενδεχομένως να επηρεαστεί. Αλλά η έκταση του δάσους είναι πολύ μεγαλύτερη. Τα ζώα βρίσκουν τον δρόμο τους. Υπάρχει χώρος και για αυτά.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Vrilissianews οι εργασίες στο δάσος του Αγίου Θεοκλήτου ολοκληρώνονται εντός της εβδομάδας, με τον θρυμματισμό των τελευταίων σωρών βιομάζας που έχουν απομείνει εντός του δάσους. Σύμφωνα με πηγές του δασαρχείου Πεντέλης, καθαρίστηκαν περίπου 75 στρέμματα δασικής έκτασης, τα οποία δεν είχαν καθαριστεί ποτέ στο παρελθόν. Η συνολική έκταση του δάσους Θεοκλήτου είναι 153 στρέμματα. Το έργο των εξειδικευμένων συνεργείων χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα AntiNero III και τελεί υπό την επίβλεψη των δασολόγων του δασαρχείου Πεντέλης.

Φωτογραφίες από τον καθαρισμό στο δάσος Αγίου Θεοκλήτου

Όχημα θρυμματισμού βιομάζας