Επηρεάστηκαν και τα σκουπίδια από τα μνημόνια;

Tweet

Του Κωνσταντίνου Γεωργαντά*
Με αφορμή την Παγκόσμια μέρα περιβάλλοντος πληθώρα άρθρων κατακλύζει τον τύπο σχετικά με προβλέψεις ή πρακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν από τους ΟΤΑ για τη βέλτιστη διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ).
Φράσεις όπως η κυκλική οικονομία,η διαλογή στην πηγή η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η κομποστοποίηση και άλλες χρησιμοποιούνται τόσο συχνά που χάνουν ίσως και το ουσιαστικό νόημα τους γιατί συνήθως μένουν απλά φράσεις…
Οι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού (δήμοι και περιφέρειες) είναι αυτοί που διαχειρίζονται τα θέματα των οικιακών απορριμμάτων. Στην περίπτωση μας είναι ασφαλώς ο Δήμος Βριλησσίων και η Περιφέρεια Αττικής Είναι όμως οι τελευταίοι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις νέες συνθήκες που έχουν προκύψει; Και όταν αναφερόμαστε σε νέες συνθήκες δεν εννοούμε μόνο τις περιβαλλοντικές αλλά κυρίως τις οικονομικές των τελευταίων 8 ετών που προκλήθηκαν από τα 3 μνημόνια.
Μια «βουτιά» στα στατιστικά στοιχεία που λίγο-πολύ είναι γνωστά θα μας βοηθήσει να αντιληφθούμε πως η οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα μας και αποτυπώνεται κυρίως με τις μεταβολές στο ΑΕΠ και στο εισόδημα (επηρεάζοντας την κατανάλωση αγαθών από νοικοκυριά και ιδιώτες) έχει επίπτωση και στη παραγωγή των ΑΣΑ.
Ακολουθεί παρουσίαση των παραπάνω στοιχείων και σύγκριση τους σε επίπεδο περιφερείας Αττικής και εθνικό.

Διάγραμμα 1.. Ποσοστιαία μεταβολή ΑΕΠ. Έτος βάσης 2010.

Διάγραμμα 2. Μεταβολή κατά κεφαλήν εισοδήματος, έτος βάσης 2010.

Η Περιφέρεια Αττικής στην οποία παράγεται ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του συνολικού ΑΕΠ της χώρας (περίπου το μισό) είναι αυτή που επηρεάζεται περισσότερο από την οικονομική κρίση και παρουσιάζει την μεγαλύτερη μείωση.
Τα πράγματα απεικονίζονται ακόμη χειρότερα αν δούμε την μεταβολή του ΑΕΠ στην Περιφέρεια Αττικής και σε εθνικό επίπεδο παίρνοντας ως έτος βάσης το 2010. Έτσι φθάνουμε στο 2014 όπου στην Αττική έχει μειωθεί το ΑΕΠ κατά 22,14% (διάγραμμα 1). Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μέσα σε 4 χρόνια από την έναρξη της κρίσης η οικονομία της Περιφέρειας απώλεσε το ¼ της παραγωγής της σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα.
Επόμενο πολύ σημαντικό στοιχείο που παρουσιάζεται και εξετάζουμε είναι η πραγματική μεταβολή του καθαρού ετήσιου εισοδήματος (κατά κεφαλήν) για την Αττική και για το σύνολο της χώρας (Διάγραμμα 3). Εδώ ακριβώς αποτυπώνεται πόσα ευρώ έχανε κάθε χρόνο ο πολίτης από την τσέπη του. Σύμφωνα με τα στοιχεία έως και το 2015, αυτός που είχε πληγεί περισσότερο στο εισόδημα ήταν ο πολίτης της Αττικής. Η ονομαστική μείωση που επήλθε στο εισόδημα ανά κάτοικο της Περιφέρειας Αττικής ήταν 5.600€, ενώ η αντίστοιχη μείωση για το σύνολο της χώρας ανά κάτοικο ανήλθε στα 4.400€.
Διάγραμμα 3. μεταβολή κατά κεφαλήν εισοδήματος, έτος βάσης 2010.

Στην εξαετία της κρίσης και μέχρι το 2015 ένας μέσος καταναλωτής στην Αττική έχασε σύμφωνα με τον πίνακα το 26% του καθαρού εισοδήματός του και κατά προέκταση της καταναλωτικής του δυνατότητας.
Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται ο ετήσιος ρυθμός της μεταβολής της παραγωγής ΑΣΑ τόσο για την Αττική όσο και για το σύνολο της χώρας συνολικά. Για την Αττική εύκολα συμπεραίνουμε ότι την πρώτη τριετία της κρίσης υπήρξε μια αξιοσημείωτη μείωση στην παραγωγή ΑΣΑ. Για το 2011 η μείωση ανήλθε στο 14,18%, το 2012 σε 6,59% και το 2013 σε 3,64%. Την αμέσως επόμενη χρονιά, το 2014, παρουσιάζεται αύξηση στην παραγωγή ΑΣΑ Αττικής κατά 2,88%. Η Περιφέρεια Αττικής ακολουθεί το σύνολο της χώρας καθώς για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης στη χώρα μας παρουσιάζεται αύξηση στην παραγωγή ΑΣΑ έστω και οριακή, κατά 2,88%. Το 2015 η Αττική μειώνει τα οικιακά απορρίμματά της κατά 2,92%, ενώ το 2016 παρουσιάζει μικρή αύξηση της τάξης του 3,12 % και για το 2017 ελαφρά μείωση πάλι κατά 2,04%.
Πίνακας 1.

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι από το 2010 και μετά η Περιφέρεια Αττικής ακολουθεί πιστά την πορεία των αυξομειώσεων που παρατηρούνται στο σύνολο της χώρας. Πάντα όμως οι αντίστοιχες τιμές της Περιφέρειας Αττικής είναι μεγαλύτερες από εκείνες του συνόλου και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι και τριπλάσιες όπως παρατηρείται το 2011 και 2012.
Πίνακας 2

Σύμφωνα με τον Πίνακα 2, το 2016 και συγκριτικά με το 2010, η Αττική μειώνει τα απορρίμματά της κατά 23% περίπου. Την ίδια περίοδο για το σύνολο της χώρας παρατηρείται στην αντίστοιχη κατηγορία μείωση περίπου 10%.
Την επόμενη χρονιά, το 2017, πάντα σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που μας παραχωρήθηκαν από τον ΕΔΣΝΑ, η Αττική φαίνεται να έχει μειώσει τα απορρίμματά της κατά το ¼ συγκριτικά με αυτά που παρήγαγε στην έναρξη της κρίσης, δηλαδή το 2010(όσο περίπου και το εισόδημα!).
Το 2010 οι πολίτες της Περιφέρειας Αττικής παρήγαγαν συνολικά 2.158 χιλ. τόνους οικιακών απορριμμάτων. Το 2017 και μετά από 8 έτη οικονομικής κρίσης που όπως δείξαμε παραπάνω επηρεάστηκαν περισσότερο οι κάτοικοι της Περιφέρειας Αττικής, η παραγωγή των ΑΣΑ έπεσε στους 1.717 χιλ τόνους.

Διάγραμμα 4. Γραφική αναπαράσταση πιν. 2

Τα νέα δεδομένα λοιπόν δείχνουν ότι τα ΑΣΑ μειώθηκαν. Αυτό όμως σημαίνει ότι η διαχείριση τους είναι τώρα πιο εύκολη;
Η νέα οδηγία της ΕΕ ορίζει ότι για το 2035 στο ΧΥΤΑ Λιοσίων θα πρέπει να οδηγείται το 10% των παραγόμενων απορριμμάτων της περιφέρειας Αττικής. Σήμερα τα 4/5 του συνολικού όγκου σκουπιδιών ακολουθούν το δρόμο της ταφής. Η Περιφέρεια Αττικής και ο Δήμος Βριλησσίων έχουν πολύ δύσκολο έργο .
Έννοιες όπως η διαλογή στην πηγή, η ανακύκλωση κ.α. που αναφέρθηκαν στην αρχή δεν μπορούν πλέον να μένουν στα χαρτιά. Χρειάζεται σχεδιασμός που δε θα ασκεί απλά στείρα πολιτική. Πως όμως μπορείς να πείσεις κάποιον να αλλάξει συμπεριφορά τη στιγμή που έχει χάσει το ¼ του εισοδήματος του και ίσως βέβαια να έχει άλλες προτεραιότητες;
Στη συνάρτηση έχει μπει ασφαλώς και το κοινωνικο-οικονομικό όπως είδαμε και θα είναι πολύ δύσκολο να λυθεί και σε επίπεδο τοπικής και κεντρικής διαχείρισης.
*Όλα τα στοιχεία που παρουσιάσαμε βρίσκονται στους ιστοτοπους των: ΕΛΣΤΑΤ, ΕΔΣΝΑ, EUROSTAT.
** Ο Κωνσταντίνος Γεωργαντάς είναι υπάλληλος της Διεύθυνσης Οικονομικού του Δήμου Αθηναίων. Είναι απόφοιτος του τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου. Ολοκλήρωσε το πρώτο μεταπτυχιακό του το 2009 στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με τίτλο Msc «Τεχνο-Οικονομικά Συστήματα» με κατεύθυνση «Διοίκηση Συστημάτων Παραγωγής» ενώ η πτυχιακή του εργασία είχε τίτλο «Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων στο Δήμο Αθηναίων». Παράλληλα ολοκληρώνει το δεύτερο μεταπτυχιακό του πρόγραμμα με τίτλο «Διαχείριση Αποβλήτων» στο ΕΑΠ. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά. Είναι παντρεμένος και έχει ένα μικρό γιο. Με την οικογένεια του κατοικούν στα Βριλήσσια.