H φροντίδα του αστικού πρασίνου: Δεν θέλει κόπο, τρόπο θέλει
Γράφει ο Δημήτρης Αντωνόπουλος
Διαβάζοντας ότι 1.200 δένδρα ήταν υπεύθυνα για το χάος που προκλήθηκε από την “Μήδεια”, θεώρησα οτι όφειλα να τοποθετηθώ στο δημόσιο διάλογο (ή σύμφωνα με το περίφημο “δικαιούμαι δια να ομιλώ”) των τελευταίων ημερών για τα προβλήματα που δημιούργησαν τα δένδρα στην ηλεκτροδότηση. Φροντίζω πάνω από 2.000 παραγωγικά δένδρα, πάνω από 500 δασικά και προετοιμάζω την φύτευση ορισμένων χιλιάδων άλλων δασικών δένδρων τα επόμενα 3 με 4 χρόνια. Αντιλαμβάνομαι την διαφορά αγροτικών με αστικά δένδρα, αλλά ξέρω καλά τι σημαίνει φροντίζω ένα δένδρο, όπως και τις δυνατότητες των σύγχρονων μηχανημάτων και εργαλείων, την ανάγκη για σωστό προγραμματισμό της δουλειάς, την διάταξη των δυνάμεων σε περιόδους κρίσης.
Από την μέχρι τώρα συζήτηση μου προκάλεσαν αγανάκτηση δύο πράγματα: το πρώτο είναι η απουσία ουσιαστικών απόψεων για το ποιος φταίει ουσιαστικά για την κακή κατάσταση των δένδρων και όχι με βάση τις “κείμενες διατάξεις” και το δεύτερο για την διαφαινόμενη πρόθεση υπογειοποίησης δικτύου, ένα πανάκριβο έργο σε εποχές στενότητας και όχι μόνο.
Πρώτα απ’ όλα μια διαπίστωση: τα δένδρα σε όλες τις αστικές περιοχές της χώρας είναι κατά κανόνα αφρόντιστα, άχαρα, κακοσχηματισμένα αφού δεν ακολουθούν κανένα σχήμα και γεωμετρία, άρρωστα και καχεκτικά Είναι δηλαδή άσχημα σε μια δεύτερη ποιο προσεκτική ματιά είναι και αστεία στα μάτια κάποιου ειδικού (κλασικό παράδειγμα η κεκλιμένη νεραντζιά μπροστά στο Μέγαρο Μαξίμου, ένα σημείο που περνούν όλοι οι υψηλοί επισκέπτες της χώρας). Ομως οι κάτοικοι των αστικών κέντρων κάνουν τα στραβά μάτια σε όλα αυτά, εξ’ αιτίας της μεγάλης χρησιμότητάς τους.
Φτάνουμε μάλιστα στο άλλο άκρο: πράσινο να είναι κι οτι νάναι… Στο σπίτι που μεγάλωσα, στην περιοχή Γηροκομείου στην Αθήνα, υπάρχουν στο πεζοδρόμιο νεραντζιές. Δεν μας αφήνουν να τις πειράξουμε, διότι είναι του Δήμου. Μετά από πολλά χρόνια απραξίας, εμφανίστηκε πριν κανένα χρόνο ένα συνεργείο του δήμου με αλυσοπρίονα, λες και θα τις έκοβαν από τη ρίζα, και άρχισαν να κόβουν μόνο όλα τα κλαδιά που έγερναν μέσα στο οικόπεδο. Κάτι σαν τα νεανικά κουρέματα με τη ψιλή πίσω και τούφα μπροστά… “τι κάνεις εκεί ρε φίλε?” “Ετσι πρέπει, να μην πέφτουν τα νεράντζια στον κήπο και διαμαρτύρονται οι ιδιοκτήτες”.
Αυτό το επιχείρημα στην διαμόρφωση δένδρου με άφησε άφωνο!!!
Με το ίδιο προφανώς σκεπτικό και εντελώς ιδιότυπα κριτήρια φυτεύονται και διαμορφώνονται και τα υπόλοιπα δένδρα στα πεζοδρόμια και τα πάρκα. Να μην ρίχνουν τα φύλλα και σκουπίζουμε, να μην κάθονται πουλιά και κουτσουλάν, να μην, να μην…
Από την άλλη, όλοι μας θέλουμε στην αυλή μας δένδρα με φύλλωμα όλο το χρόνο. Αυτά όμως, τα λεγόμενα αειθαλή, είναι βούτυρο στο ψωμί της κάθε κακοκαιρίας με αέρα ή χιόνι. Και για να κάνουμε το θέμα ποιο δύσκολο, βάλαμε γύρω γύρω από το δένδρο μπεκάκια αυτόματου ποτίσματος και το ποτίζουμε όποτε και όσο εμείς θέλουμε. Ασχετα εάν είναι νεραντζιά, πεύκο, κυπαρίσσι, μουριά ή πλάτανος. Εμείς τρεις φορές την εβδομάδα από δύο ώρες ποτίζουμε! Αποτέλεσμα οι ρίζες, κυρίως της στήριξης, γίνονται τεμπέλικες και στη δύσκολη στιγμή εγκαταλείπουν το δένδρο στην τύχη του και ξεριζώνεται. Βλέποντας φωτογραφίες της πρόσφατης κακοκαιρίας, πολλά προβλήματα οφείλονται στην περίπτωση αυτή. Ολόκληρα ξεριζωμένα δένδρα πάνω σε αυτοκίνητα, στύλους και καλώδια.
Για να κλείσουμε αυτό το πρώτο κεφάλαιο θα πρέπει να επισημάνουμε οτι τα δένδρα, όπως όλα τα φυτά χρειάζονται συνεχή φροντίδα με βάση τη γνώση των αναγκών τους και της φυσιολογίας τους, όχι τι νομίζει ο κάθε ιδιοκτήτης.
Πάμε τώρα στο ποιός φροντίζει το δένδρο: προφανώς ο ωφελούμενος! Ωφελούμενοι από την ύπαρξη ενός δένδρου είναι ο ιδιοκτήτης του και όχι μόνο. Στη σκιά του ξαποστένουν και περαστικοί, το οξυγόνο του διαχέεται παντού στη γειτονιά, τα πουλιά στα φυλλώματα χαρίζουν το τραγούδι τους σε όλους, απορροφούν την σκόνη απ΄ όπου κι αν προέρχεται. Αρα μαζί με τον φυσικό ιδιοκτήτη, “έννομο συμφέρον” στην φροντίδας του δένδρου έχει και η τοπική αυτοδιοίκηση ως εκπρόσωπος των λοιπών ωφελούμενων εκεί γύρω. Το κεντρικό Υπουργείο που βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά ή ο ΔΕΔΔΗΕ που κάνει χρήση του εναέριου χώρου δεν έχει κατά την ταπεινή μου γνώμη καμιά μα καμία εμπλοκή στο θέμα. Εαν το δένδρο είναι ψηλό και εμποδίζει τα καλώδια, δεν χρειάζεται να σου το πει ο ΔΕΔΔΗΕ, το βλέπεις και μόνος σου. Φωνάζεις λοιπόν τον άλλον ωφελούμενο, τον Δήμο και του λες “πως θα το διαμορφώσουμε ώστε και όμορφο να είναι και χρήσιμο να είναι και να μη ρίξει και τα καλώδια?”
Αναγκαία παρέκλιση: έχω, ως μέσος γεωργός, πολλά παράπονα και αντεγκλήσεις με τον ΔΕΔΔΗΕ ως οργανισμό (γραφειοκρατία με τις άδειες χρήσεις νερού, κλεμμένοι μετασχηματιστές, πτώσεις τάσης που σβήνουν τα αντλιοστάσιά μας κα) και καμία απολύτως με το τεχνικό προσωπικό που είναι πάντα δίπλα μας. Θα ήμουν λοιπόν ο τελευταίος που θα υπερασπιζόταν τον οργανισμό αυτόν, αλλά εδώ δεν βλέπω λόγω εμπλοκής του.
Η Υπηρεσία Κηποτεχνίας ή πρασίνου του δήμου, ξέρει να ξεχωρίσει το πεύκο από το κυπαρίσσι, που πιθανόν δεν ξέρει ο ιδιοκτήτης, άρα ξέρει και πως θα το διαμορφώσει με βάση τη φυσιολογία του κι όχι εάν ρίχνει τα σκουπίδια στην αυλή. Οταν έχει κάποιος ένα όφελος, είναι λογικό να πληρώσει κι ένα τίμημα: το φαράσι, τη σκούπα κι εμπρός μάρς! Οταν όμως η υπόλοιπη πόλη θα καίγεται, εσύ που έχεις ένα καλά και σωστά ανεπτυγμένο δένδρο στον κήπο σου, μια Μουριά ας πούμε, θα έχεις ένα ή δύο φυσικά air condition να χτυπάνε με δροσερό αέρα το σπίτι σου. Θα δώσεις το δικαίωμα στο κάθε ΔΕΔΔΗΕ να σου χαλάσει την απόλαυση και να επέμβει καταχείμωνο στην διαμόρφωσή του? Την ιστορία με τα Air condition δεν την έβγαλα από το μυαλό μου, την άκουσα πριν χρόνια πολλά από ένα διαπρεπή επιστήμονα του χώρου, που τώρα κάνει καριέρα στην μακρινή Αυστραλία. Αρα είναι απολύτως έγκυρη! Άλλωστε ποιος δεν έχει απολαύσει τη σκιά μιας Μουριάς κατακαλόκαιρο, οπότε υπάρχει ιδία πείρα από τον καθένα μας. Θυμηθείτε πόσες καλοκαιρινές ταβέρνες έχουν ονόματα δένδρων: Μουριά, Λεύκα, Πλάτανος!
Οι υπάλληλοι του δήμου που ήλθαν για να συνεννοηθείτε για την διαμόρφωση του δένδρου (λέμε τώρα) θα έχουν φέρει μαζί τους και κάποια εργαλεία που πιθανότατα εσείς δεν θα έχετε. Δεν είναι πρακτικό και οικονομικό να έχετε ένα καλαθοφόρο όχημα για να περιποιείστε μια φορά στα δύο χρόνια δύο δένδρα. Με το σκεπτικό αυτό, θα έβλεπα μια μικρή χρέωση, πολύ κάτω από τα ύψη της αγοράς. Είναι και προς το συμφέρον του Δήμου και των δημοτών να είναι όμορφη η γειτονιά.
Πριν φύγουν, οφείλουν να σας πουν δυο τρία πράγματα, για το πως πρέπει να φροντίζετε τα δένδρα στην αυλή σας. Να δουν τον τρόπο που τα ποτίζετε και να βάλουν φρένο στο υπερβολικό πότισμα (κανόνας πια), να σας επισημάνουν τι να κάνετε όταν δείτε ασπρίλες στον κορμό ή στα φύλα, ποιο και πόσο λίπασμα πρέπει να ρίχνετε κλπ κλπ. Αυτοί ξέρουν την περιοχή κι έχουν εικόνα της βλάστησής της γενικά, αλλά και την πορεία της συγκεκριμένης χρονιάς, ένας ιδιαίτερα κρίσιμος παράγων. Ο γεωπόνος που θα αγοράσετε τα σκευάσματα. εδρεύει χιλιόμετρα μακριά, μπορεί να σας δώσει γενικές πληροφορίες και συνταγές, ή να εκτελέσει τις υποδείξεις των συναδέλφων του του Δήμου.
Ο Δήμος, έχει επίσης να φροντίσει τα δένδρα του δρόμου, τα μοναχικά και το κοινόχρηστο πράσινο, τα οποία δεν είναι και λίγη δουλειά. Ας συνεργαστούν ή ας τσακωθούν εκεί με τον ΔΕΔΔΗΕ, όχι στην αυλή σας.
Μια πάγια τακτική της πολιτικής είναι στρίβειν δια του αρραβώνος ή πετώντας τη μπάλα στην εξέδρα. Εβαλαν λοιπόν τον Πρωθυπουργό να ανακοινώσει, οτι θα δώσουμε τόσα χρήματα για να υπογειοποιήσουμε μέρος του δικτύου και να γίνει ασφαλές. Βγήκαν παράλληλα και κάποια δημοσιεύματα που εκτίμησαν το κόστος της πλήρους υπογειοποίησης σε 18 δις ευρώ. Δεν έχω καμία αρμοδιότητα, εικόνα ή άποψη για το εάν θα πρέπει να υπογειοποιηθεί το δίκτυο για λόγους ευρύτερης ασφάλειας. Οπως όμως εμφανίζεται το ζήτημα, σε φάση που ο κίνδυνος προκύπτει από την πτώση των δένδρων, σημαίνει οτι το δίκτυο υπογειοποιείται διότι τα κλαδιά ρίχνουν τα καλώδια!!!!!!!
Δηλαδή επειδή δεν φροντίζουμε τα δένδρα, που είναι το εύκολο, το πάμφθηνό και το προφανές, σκάβουμε τον τόπο όλο και κρύβουμε τα καλώδια με τρομακτικό κόστος. Καταπληκτικό σχέδιο, λες και υπάρχουν λεφτά παραπανήσια.
Το πανούργο αυτό σχέδιο, αμφιβάλω εαν έχει υπολογίσει οτι οι ρίζες των δένδρων θα πάνε και θα μπλεχτούνε στα καλώδια και θα δημιουργήσουν ποικίλα προβλήματα, όχι και στο πολύ μακρινό μέλλον. Τότε θα ξανασκάβουμε και θα επιδιορθώνουμε… Αξίζει να ειπωθεί οτι η πρόκληση σκόνης από κάθε δραστηριότητα θα αποτελέσει στο μέλλον κόκκινο περιβαλλοντικό πανί. Στην Καλιφόρνια, οι καλλιεργητές αμυγδάλου οφείλουν να αλλάξουν πρακτικές συγκομιδής άμεσα, διότι οι σημερινές επιβαρύνουν με άφθονη σκόνη το περιβάλλον.
Το σκάψιμο των δρόμων άραγε δεν επιβαρύνει, μόνο τα καημένα τα αμυγδαλάκια το επιβαρύνουν…
Τα προβλήματα που δημιουργεί η φύση, οφείλουμε να τα αντιμετωπίζουμε πρώτα με φυσικούς τρόπους, οι οποίοι είναι φιλικοί, φθηνοί, ενέχουν λιγότερους κινδύνους και κυρίως απαιτούν την εμπλοκή των ωφελουμένων. Εαν αυτοί αποδειχτούν αναποτελεσματικοί, ναι τότε να χρησιμοποιήσουμε άλλα μέσα, περισσότερο προηγμένα τεχνολογικά.
Εν κατακλείδι: εάν υπάρχουν άλλοι λόγοι να εξαφανιστούν από…προσώπου γης τα καλώδια του ρεύματος, ναι να γίνει. Εαν όμως τους φταίνε τα κλαδιά των δένδρων ας δώσουν τα χρήματα αυτά για την κάλυψη άλλων αναγκών. Ας επιμορφώσουν τους υπαλλήλους των Δήμων στη εξυπηρέτηση του πολίτη, ας δώσουν και κάτι τις για προμήθεια σύγχρονου εξοπλισμού (αστεία ποσά σε σχέση με την υπογειοποίηση) και ας ξεκινήσει άμεσα η αναμόρφωση των πόλεών μας.
Δεν θέλει κόπο, τρόπο θέλει.
Ο κ. Δημήτρης Αντωνόπουλος είναι Αγροτοοικονομολόγος Msc