Οι Δημοτικές Εκλογές από Ψυχολογική Ματιά
Γράφει η Ψυχολόγος Σύλβα Σαραφίδου
Οι δημοτικές εκλογές του Μαΐου πλησιάζουν, βάζοντας σταδιακά τους δημότες στο ‘κλίμα’ τους. Όλοι βιώνουμε την επιρροή τόσο της διαδικασίας όσο και του αποτελέσματος των εκλογών στην πράξη, όμως οι εκλογές μπορούν να επηρεάσουν και την ψυχολογία μας σε μεγάλο βαθμό, μα και να επηρεαστούν από αυτήν.
Οι εκλογές επηρεάζονται από την ίδια την ψυχολογία μας. Η διαχείριση της εκλογικής διαδικασίας, τόσο από δημότες όσο και από υποψηφίους, μπορεί να εκδηλώσει στοιχεία χαρακτήρα και βαθύτερα συναισθήματα. Η όλη διαδικασία μπορεί να αποτελέσει μέσο για κατανόηση του ‘γείτονά’ μας λίγο καλύτερα, εάν παρατηρήσουμε λίγο πιο προσεκτικά. Τα κίνητρα, τόσο του ‘δίπλα’ όσο και του εαυτού μας, πίσω από επιλογές μπορούν να αναδείξουν πυρηνικές επιθυμίες και αντιλήψεις, και μπορούν να επηρεαστούν από κριτήρια βασισμένα στην λογική ή το συναίσθημα. Όλα αυτά μετατρέπουν τις εκλογές σε ‘αρένα’ έκφρασης του εαυτού, κάτι που με την σειρά του επηρεάζει την ψυχολογία μας.
Το κατά πόσο η επιρροή των εκλογών θα είναι θετική ή αρνητική ψυχολογικά θα εξαρτηθεί από την αντίληψη της διαδικασίας τους. Οι εκλογές αποτελούν μία διαδικασία με έντονα κοινοτική χροιά και ομαδικό χαρακτήρα, τόσο για τους δημότες όσο και για τους υποψήφιους. Οι δημότες ενημερώνονται, κρίνουν, ζυγίζουν και ψηφίζουν εκλέγοντας από κοινού τους καταλληλότερους, και οι υποψήφιοι, ως ενωμένη ομάδα κάθε παράταξης, σκέφτονται, προτείνουν, προετοιμάζουν.
Πολλοί βέβαια, τόσο δημότες όσο και υποψήφιοι αντιμετωπίζουν την διαδικασία των εκλογών ως μέσο για την επίτευξη προσωπικών επιθυμιών ή στόχων, και ταυτίζουν το ‘εγώ’ τους με την εκλογική διαδικασία, η οποία πλέον αποτελεί αγώνα προσωπικής ‘νίκης’ αντί για μέσο μέσα από το οποίο θα επιτευχθεί η αλλαγή ή βελτίωση της κοινότητας. Αυτό οδηγεί σε δημιουργία μεγάλων προσδοκιών για το άτομο, οι οποίες είναι πιθανό να οδηγήσουν με την σειρά τους σε απογοήτευση, καθώς οι εκλογές δεν έχουν ατομιστική χροιά, και έτσι η ταύτισή τους με τον εαυτό μπορεί να ματαιώσει την αυτοεκτίμηση του ατόμου. Πιο απλά, η ατομιστική προσδοκία μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε ματαίωση και εσωτερική πικρία (ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα), καθώς το άτομο δεν θα λάβει την ψυχολογική ‘ανταμοιβή’ που περίμενε (για παράδειγμα ένας υποψήφιος να αποτελέσει το κέντρο της προσοχής ή ένας δημότης να επιβραβευθεί για την επιλογή του).
Από την άλλη πλευρά, η αντίληψη των εκλογών ως ομαδική διαδικασία μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα στην ψυχολογία του ατόμου. Μέσα από τις εκλογές μπορεί να ενισχυθεί το αίσθημα κοινότητας και το συναίσθημα ‘γειτονιάς’, κάτι που οδηγεί σε θετικές σκέψεις και συναισθήματα για το άτομο. Τόσο οι δημότες όσο και οι υποψήφιοι συζητούν, ανταλλάσσουν απόψεις, και ‘συγκρούονται’ εποικοδομητικά, κάτι που παρά τις πιθανές διαφορές μεταξύ τους μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα ελπίδας για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Το ενισχυμένο αίσθημα κοινότητας προωθεί παράλληλα το αίσθημα της ασφάλειας και την επιθυμία για κοινωνικοποίηση. Όλα αυτά συνδυαστικά μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής του ατόμου, άρα να βγει ‘κερδισμένος’ από την εκλογική διαδικασία, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.
Καταληκτικά, οι εκλογές τόσο επηρεάζονται από την ψυχολογία μας, όσο και την επηρεάζουν, και είναι στο χέρι μας το κατά πόσο η επιρροή θα είναι θετική ή αρνητική. Κατά την προεκλογική περίοδο, ας έχουμε όλοι κατά νου και την ψυχολογική πτυχή των εκλογών, και ας προσπαθήσουμε να τις ‘εκμεταλλευτούμε’ ψυχολογικά, ώστε να δεθούμε με το ‘εδώ και τώρα’ της περιοχής μας, ενισχύοντας το ‘μαζί’ της κοινότητας που στοχεύει στην αλλαγή.
Σαραφίδου Σύλβα
Ψυχολόγος, MSc, AKC, Υποψήφια Διδάκτωρ
Ideas, Κέντρο Ψυχολογίας, Νευροεπιστήμης, Τέχνης
Γράμμου 25, Βριλήσσια, 15235
Syl.Sfd@gmail.com/6995338180
www.ideaspsychology.com
