Νέο Ασφαλιστικό: Αυξήσεις σε συντάξεις και αλλαγές σε εισφορές, διαδοχική ασφάλιση και απονομή σύνταξης
Αυξήσεις σε συντάξεις μετά μετά το Πάσχα και αναδρομικά από 1η Οκτωβρίου 2019 σύμφωνα με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης, αλλά και η αύξηση των επικουρικών συντάξεων, λόγω του νέου επανυπολογισμού σε όλες τις συντάξεις.
Αυτό εξάλλου περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση και Ψηφιακός Μετασχηματισμός Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.)» που θα τεθεί σε διαβούλευση το αργότερο μέχρι την Τρίτη και προβλέπει καταβολή των νέων αυξήσεων στις συντάξεις μετά τον επανυπολογισμό και και καταβολή των αναδρομικών σε μια δόση.
Από το νέο καθεστώς επηρεάζονται περίπου 1,5 εκατομμύριο μισθωτοί µε πλήρη απασχόληση, 1,44 εκατομμύριο µη μισθωτοί, δηλαδή ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες.
Πάνω από ένα εκατομμύριο συνταξιούχοι που έχουν αποχωρήσει µε περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης και 250.000 δικαιούχοι επικουρικών συντάξεων που είχαν μειώσεις το 2016. Οι μεγάλες αλλαγές που περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είναι οι εξής:
1) Αύξηση κύριων συντάξεων
Η δομή του συστήματος υπολογισμού παραμένει ίδια, ενώ ενισχύονται οι συντελεστές της ανταποδοτικής σύνταξης από τα 30 έτη και πάνω ενώ σε ότι αφορά τους συνταξιούχους με 30 χρόνια ασφάλισης δεν θα δουν καμία αύξηση στην σύνταξη τους καθώς το ποσοστό αναπλήρωσης παραμένει στο 26,37%, όπως είναι και σήμερα.
Όμως για κάθε επιπλέον χρόνο εργασίας ο συντελεστής αυξήθηκε κατά 0,56% και διαμορφώθηκε στο 1,98% από 1,42%. Έτσι στα 35 έτη φτάνει στο 37,31% από 33,81%,στα 40 χρόνια στο 50,01% από 42,80%.
Στα 42 χρόνια φτάνει στο 51,01% από 46,80% καθώς μετά τα 40 έτη προβλέπεται προσαύξηση στο ποσοστό αναπλήρωσης κατά 0,50% ανά έτος.
2) Επανυπολογισμός συντάξεων
Θα υπάρξει επανυπολογισμός όλων των συντάξεων προκειμένου να ξεκαθαριστεί ποιοι συνταξιούχοι θα πάρουν αυξήσεις και ποιοι όχι και ποιοι θα μειώσουν την προσωπική τους διαφορά. Με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης μεγάλο μέρος των συνταξιούχων που σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου έχουν θετική προσωπική διαφορά θα δουν τα χρήματα λογιστικά και όχι στην τσέπη τους.
Ειδικότερα παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν θετική προσωπική διαφορά σημαντικού ύψους (π.χ. άνω των 50 ή 100 ευρώ) θα δουν αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης και αντίστοιχη μείωση της προσωπικής διαφοράς.
Στην τσέπη δεν προκύπτει διαφορά, αλλά ο συνταξιούχος μπορεί να ελπίζει νωρίτερα σε μηδενισμό της προσωπικής διαφοράς και αύξηση από το 2023 και μετά, όταν θα ενεργοποιηθεί η ρήτρα για γενικές αυξήσεις µε βάση το ΑΕΠ και τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.
Αντίθετα, παλαιοί συνταξιούχοι που έχουν αρνητική προσωπική διαφορά, δηλαδή έχουν λάβει αύξηση από 1/1/2019, θα λάβουν αύξηση στην τσέπη. Εφόσον είχαν αποχωρήσει µε πάνω από 33 χρόνια, η προσωπική διαφορά θα αυξηθεί και μαζί της θα αυξηθεί από την 1η Οκτωβρίου 2019 το 1/5 αυτής που λαμβάνουν.
Επίσης, παλαιοί συνταξιούχοι µε πολύ μικρή θετική προσωπική διαφορά (π.χ. κάτω από 50 ευρώ) αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να «μηδενίσουν το κοντέρ» της προσωπικής διαφοράς ή να περάσουν σε αρνητική προσωπική διαφορά, δηλαδή σε αύξηση.
3) Εισφορές ελεύθερων επαγγελματιών – αυτοαπασχολούμενων
Θεσμοθετούνται κατηγορίες σταθερών ασφαλίστρων για όλους και οι µη μισθωτοί θα έχουν την ελευθερία επιλογής. Ο κάθε ασφαλισμένος µε δραστηριότητα άνω των 5 ετών θα επιλέγει ελεύθερα στις αρχές κάθε έτους το επίπεδο των εισφορών του για την χρονιά. Η επιλογή θα καθορίζει και τη μελλοντική σύνταξη.
Θα υπάρχουν µία υποχρεωτική κατηγορία και πέντε προαιρετικές, ενώ μια ειδική 7η υποκατηγορία θα είναι διαθέσιμη µόνο στους νέους επαγγελματίες µε δραστηριότητα έως 5 έτη. Η πρώτη και υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία θα ανέρχεται στα 220 ευρώ τον μήνα (μαζί µε τα 10 ευρώ υπέρ ανεργίας).
Οι υπόλοιπες πέντε προαιρετικές ασφαλιστικές κατηγορίες διαμορφώνονται στα 262 ευρώ, 312 ευρώ, 373 ευρώ, 445 ευρώ και 576 ευρώ. Οι νέοι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι µε ασφάλιση έως 5 έτη θα μπορούν να καταβάλλουν 136 ευρώ τον μήνα εντασσόμενοι στην υποκατώτατη κατηγορία εισφορών του νέου συστήματος.
4) Εισφορές αγροτών
Στο νέο καθεστώς αλλάζουν και οι εισφορές των αγροτών. Διαμορφώνονται έξι κατηγορίες σταθερών ασφαλίστρων. Η πρώτη και υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία για τους προερχόμενους από τον πρώην ΟΓΑ θα ανέρχεται στα 119 ευρώ μηνιαίως.
Οι υπόλοιπες πέντε προαιρετικές ασφαλιστικές κατηγορίες διαμορφώνονται στα 143 ευρώ, 171 ευρώ, 205 ευρώ, 246 ευρώ και 319 ευρώ.
Και στο νέο σύστημα οι αγροτικές εισφορές ακολουθούν τριετή μεταβατική περίοδο. Το 2021 η ελάχιστη εισφορά διαμορφώνεται στα 121 ευρώ, ενώ οι υπόλοιπες πέντε προαιρετικές ως εξής: 146 ευρώ, 174 ευρώ, 210 ευρώ, 251 ευρώ και 326 ευρώ.
Νέα αύξηση προβλέπεται για το 2022, ώστε η ελάχιστη εισφορά για τους αγρότες να διαμορφωθεί και τελικώς να παγιωθεί στα 124 ευρώ. Οι νέοι αγρότες µε ασφάλιση έως πέντε έτη θα υπάγονται σε μια υποκατώτατη ασφαλιστική κατηγορία και θα πληρώνουν 85 ευρώ τον μήνα (86 ευρώ το 2021 και 88 ευρώ το 2022).
5) Επικουρικές συντάξεις
Αύξηση στην επικουρική τους θα δουν όσοι είχαν περικοπές το καλοκαίρι του 2016 λόγω του «κόφτη» των 1.300 ευρώ. Είναι στο σύνολό τους παλαιοί συνταξιούχοι, που είχαν συνταξιοδοτηθεί, δηλαδή, πριν από τις 12 Μαΐου του 2016 και προέρχονται κατά κύριο λόγο από 21 Ταμεία.
Αυξήσεις θα δουν μισθωτοί του πρ. ΙΚΑ, δηµόσιοι υπάλληλοι, εμποροϋπάλληλοι, ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες, εργαζόμενοι σε εταιρείες οινοποιίας, δημοτικοί υπάλληλοι, δικηγόροι-συμβολαιογράφοι, ναυτικοί, τραπεζοϋπάλληλοι ΕΤΒΑ και Εμπορικής, μηχανικοί κ.ά. Όλοι οι ωφελούμενοι θα δουν απευθείας αυξήσεις στην τσέπη τους από 5 ευρώ έως 196 ευρώ, ενώ μεσοσταθμικά η αύξηση θα είναι 99,57 ευρώ.
6) Μπλοκάκια
Καταργείται η υποχρέωση ασφάλισης για το μπλοκάκι στην περίπτωση που ο εργαζόμενος είναι ταυτόχρονα και μισθωτός. Η πλήρης απαλλαγή για τους παραλλήλως απασχολούμενους θα ισχύει για όσους καλύπτουν από τον μισθό τους την ελάχιστη εισφορά για σύνταξη και υγεία των 252 ευρώ.
Αυτό σημαίνει πως ο πήχης της ελάχιστης συνολικής ασφαλιστικής υποχρέωσης για τους παραλλήλως απασχολούμενους από μισθό και μπλοκάκι μπαίνει στα 252 ευρώ εισφορά κλάδου σύνταξης και υγείας εφόσον ασκείται ελεύθερο επάγγελμα και στα 143 ευρώ εφόσον ασκείται αγροτικό επάγγελμα.
Όσοι καλύπτουν από τον μισθό τους πλήρως την εισφορά αυτή, απαλλάσσονται πλήρως από τις εισφορές στο μπλοκάκι. Διαφορετικά πρέπει να πληρώσουν το υπόλοιπο.
Ευνοϊκό καθεστώς θεσμοθετείται για τα καινούργια μπλοκάκια με δραστηριότητα έως πέντε ετών από την έναρξη ασκήσεως του επαγγέλματος, εφόσον υπάρχει παράλληλη μισθωτή απασχόληση.
Ειδικά γι’ αυτούς η πλήρης απαλλαγή ισχύει εφόσον καλύπτεται από τον μισθό τους το ποσό της πρώτης και ελάχιστης ασφαλιστικής κατηγορίας, συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς για ασθένεια, δηλαδή της εισφοράς των 210 ευρώ.
7) Ψηφιακή σύνταξη
Το «Άτλας» θα παίξει καθοριστικό ρόλο για την ολοκλήρωση του εγχειρήματος της «ψηφιακής σύνταξης», ώστε τον Ιούνιο του 2021 το 90% των νέων συντάξεων να εκδίδεται ψηφιακά.
8) Εργαζόμενοι συνταξιούχοι
Περιλαμβάνεται διάταξη που μειώνει την παρακράτηση της σύνταξης (κύριας και επικουρικής) από το 60% που ισχύει σήμερα στο 30%. Η αλλαγή του ποσοστού παρακράτησης της σύνταξης θα ισχύσει για το σύνολο των συνταξιούχων που εργάζονται πριν και μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (13 Μαΐου 2016).
Εκτιμάται ότι σήμερα απασχολούνται περίπου 30.000 συνταξιούχοι, ενώ υπάρχουν περισσότεροι από 70.000 συνταξιούχοι που απασχολούνται παράνομα χωρίς να δηλώνονται στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης.
9) Διαδοχική ασφάλιση
Μειώνονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούνται για να μπορέσει κάποιος να λάβει σύνταξη από τον τελευταίο φορέα ασφάλισής του:. Σύμφωνα με την διάταξη θα απαιτούνται
1.000 ημέρες ασφάλισης συνολικά, έναντι 1.500 που ισχύει σήμερα, και 300 ημέρες ασφάλισης την τελευταία 5ετία, έναντι 500 που ισχύει σήμερα.
Αντίστοιχα, για συντάξεις λόγω αναπηρίας ή θανάτου θα απαιτούνται 600 ημέρες ασφάλισης οποτεδήποτε. Για τη συμπλήρωση αυτών των προϋποθέσεων μπορεί να συνυπολογιστεί και ο χρόνος αναγνώρισης της στρατιωτικής θητείας για τον οποίο καταβλήθηκαν εισφορές.
10) Μείωση εισφορών των μισθωτών
Μείωση εισφορών έρχεται και για τους μισθωτούς, αλλά µόνο για όσους εργάζονται µε πλήρη απασχόληση, από το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Η μείωση του 2020 θα είναι 0,9 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ θα φτάσει σωρευτικά τις 5 μονάδες μέχρι και το 2023.
Η αφαίρεση 0,9 ποσοστιαίων μονάδων από τον όγκο των ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη και εργαζόμενου, που σήμερα φτάνουν αθροιστικά στο 40,56%, μεταφράζεται σε ελάφρυνση 2,21% του µη μισθολογικού κόστους που αφορά στην ασφάλιση.
11) Ενοποίηση ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ
Από την 1η Μαρτίου θα ξεκινήσει η ενοποίηση ΕΦΚΑ με το ΕΤΕΑΕΠ για την δημιουργία του e-ΕΦΚΑ. Θα υπάρξει ενοποίηση όλων των υπηρεσιών και της περιουσίας των δύο ταμείων ενώ θα καταχωρούνται όλες οι αιτήσεις συνταξιοδότησης για γρήγορη απονομή.
Ειδικότερα από την δημιουργία του e-ΕΦΚΑ καταργείται ουσιαστικά το Διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΕΑΕΠ και δημιουργείται ένα μεγαλύτερο Διοικητικό συμβούλιο με τον διοικητή, τέσσερις υποδιοικητές και 11 μέλη διοικητικού συμβουλίου.
Η ψηφιακή πλατφόρμα e-ΕΦΚΑ θα προχωρήσει και την ψηφιακή σύνταξη μέσω της εισαγωγής του αριθμού ΑΜΚΑ στη βάση δεδομένων του πληροφοριακού συστήματος «Μητρώο Πολιτών».
12) Μόνιμο ποσό στήριξης
Θα δίνεται μια φορά το χρόνο σε όλους τους χαμηλοσυνταξιούχους κύριας σύνταξης, προσυνταξιοδοτικής παροχής, αναπήρους και ανασφάλιστους υπερήλικες. Προβλέπεται σε σχετική διάταξη μόνιμη ετήσια αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 0,5% του ΑΕΠ προκειμένου να εξασφαλιστούν επιπλέον πόροι για την στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων.
Με τα χρήματα αυτά θα δημιουργηθεί ένας μόνιμος μηχανισμός στήριξης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης που θα φέρει αυξήσεις στις συντάξεις, αρχής γενομένης από την φετινή χρονιά.
Πηγή: dikaiologitika.gr