Στ. Καβαλλιεράκης:«Το ’21 είναι ο αγώνας εκείνων που πίστεψαν σε αυτό που φαινόταν απίστευτο»
Συνέντευξη στην Βίβιαν Μαργέλλου
Διακόσια χρόνια συμπληρώνονται εφέτος από την Παλιγγενεσία των Ελλήνων. Με αφορμή την επέτειο και το πλήθος των συμβολισμών της μιλάμε με τον ιστορικό και διευθυντή του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών δρ. Στέφανο Καβαλλιεράκη. Η προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 μέσα από τους πρωταγωνιστές, τα γεγονότα και τις συγκυρίες αναδεικνύεται στο τελευταίο βιβλίο του Στέφανου Καβαλλιεράκη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Σε μια δύσκολη συγκυρία εν μέσω πανδημίας, η μελέτη του κ. Καβαλλιεράκη ξεδιπλώνει γνωστές και άγνωστες πτυχές του πιο σημαντικού γεγονότος στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας.
ΒΜ: 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Έχουμε ανταποκριθεί μέχρι τώρα στο πλήθος των συμβολισμών της επετείου?
ΣΚ: Σίγουρα η πανδημία έχει ανατρέψει κάθε σχεδιασμό. Είναι μάλλον μια κατάρα της Επετείου αφού ούτε τα 100 αλλά ούτε τα 150 χρόνια κατάφεραν να εορταστούν για διάφορες ιστορικές συγκυρίες. Σημασία έχει όμως τώρα η υγεία και η ασφάλεια των πολιτών. Και το 1822 ήταν σημαντικό για την Επανάσταση.
ΒΜ: Πρόσφατα εκδόθηκε το βιβλίο σας “1814-1821 Η προετοιμασία μίας Επανάστασης”. Γιατί επιλέξατε αυτή την ιστορική περίοδο;
ΣΚ: Ο 19ος αιώνας με ενδιαφέρει ερευνητικά γιατί είναι ο αιώνας της συγκρότησης. Ταυτότητες, εθνική συγκρότηση, πολιτικές και κοινωνικές κατασκευές, επαναστάσεις , αναζήτηση της ελευθερίας. Ο 19ος αιώνας ειδικά για την Ευρώπη είναι ο αιώνας της πρωτοπορίας, της ανάπτυξης, της τεχνολογίας, της αναζήτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ουσιαστικής μετάβασης στη νεωτερικότητα.
Για την Ελλάδα είναι το 1821 που σηματοδοτεί την έναρξη του ελληνικού 19ου αιώνα , είναι η πρώτη επιτυχημένη Επανάσταση στην Ευρώπη και ξεκινά το ξήλωμα του πουλόβερ για τον κόσμο των Αυτοκρατοριών. Θέλησα στο βιβλίο μου να δείξω αυτή την πορεία προς την Επανάσταση και την προσπάθεια των ανθρώπων που πίστεψαν σε αυτό που φαινόταν απίστευτο.
Β.Μ: Πρόσφατα επίσης, προλογίσατε ένα παιδικό βιβλίο για το 1821. Σας εμπνέει το ενδιαφέρον των παιδιών για την Ιστορία;
ΣΚ: Ως επαγγελματίας ιστορικός θα σας έλεγα ότι το παρελθόν πρέπει να το κρίνουμε στο χωροχρονικό πλαίσιο που έλαβε χώρα, δεν παύουμε να εξετάζουμε το παρελθόν με τα μάτια του παρόντος. Αυτή τη ματιά την έχουν κυρίως τα παιδιά με τον αυθορμητισμό και τον δυναμισμό τους. Με ενδιαφέρει βαθιά πως προσλαμβάνουν την ιστορία χωρίς τις ρυθμιστικές μας παρεμβάσεις.
Β.Μ: Ως Δ/ντης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών έχετε κάποια σχέδια επετειακών εκδηλώσεων; Πόσο σας έχει επανακαθορίσει το ψηφιακό περιβάλλον;
ΣΚ: Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια παγκόσμια μουσειακή κρίση αν μπορώ να το πω έτσι. Η μουσειακή εμπειρία είναι μια μοναδική εμπειρία που χτυπήθηκε βάναυσα από την πανδημία. Το ψηφιακό περιβάλλον είναι ένα στοίχημα για κάθε Μουσείο αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την μουσειακή εμπειρία και κυρίως να φέρει τελικά τα κατάλληλα έσοδα αυτή τουλάχιστον τη στιγμή.
BM: Υπάρχουν αλήθεια Ιστορικοί “εκτός μόδας”;
ΣΚ: Όχι θα έλεγα διαφορετικοί τρόποι αφήγησης. Αλλά και η Ιστορία είναι μια επιστήμη , που εξελίσσεται άρα αλλάζει ο τρόπος αφήγησης, γίνεται η ιστορία πιο εικονοκλαστική, πιο αποσπασματική, πιο περιληπτική αλλά τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τα γεγονότα δηλαδή την ανθρώπινη δράση.
ΒΜ: Όταν επικοινωνείτε με τους επισκέπτες στο Μουσείο σας, ποιες είναι οι πιο συχνές απορίες τους;
ΣΚ: Αυτό που παρατηρώ το τελευταίο διάστημα είναι ότι οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το πώς ζούσαν οι άνθρωποι, πως έτρωγαν, πως κινούνταν, πως συνεννοούνταν. Αυτό προσπαθούμε να δείξουμε και εμείς στο Μουσείο ότι αυτοί που υπήρχαν πριν από εμάς δεν ήταν εξωγήινοι αλλά άνθρωποι που προσπαθούσαν να εξελίξουν τα ζωή τους.
ΒΜ: Υπάρχει κάποιο έκθεμα που σας συγκινεί και γιατί;
ΣΚ: Η « Νέα στο παράθυρο» του Θεόδωρου Ράλλη, το χαρακτηρίζω ένα όμορφο πετράδι στην μόνιμη έκθεση του Μουσείου μας. Δύση-Ανατολή, Παράδοση-Νεωτερισμός, ο δυισμός και η συνθετότητα της πατρίδας μας απεικονίζονται στο πρόσωπο της νέας στο παράθυρο λες και ζωγραφίστηκε χθες.
Επισκεφθείτε ψηφιακά το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών
*Η Βίβιαν Μαργέλλου είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ, απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, π.Ειδική Γραμματέας των Απόφοιτων ΕΣΣΔ και στέλεχος Δημόσιας Διοίκησης. Επιμελήθηκε της μετάφρασης της Έκθεσης του ΟΟΣΑ για την Ελληνική Δημόσια Διοίκηση. Έχει βραβευθεί, μεταξύ άλλων, για το άρθρο της “Ένα πολύ μεγάλο Κράτος”. Έχει λάβει κρατική πιστοποίηση στη συμβουλευτική ανέργων. Συμμετέχει ενεργά σε πλήθος φιλανθρωπικών οργανώσεων.