Oι περιβαλλοντικές προκλήσεις και οι ευκαιρίες για τα Βριλήσσια
Γράφει ο Γιάννης Μάριος Ψιμάδας, Ειδικός επιστήμονας επί θεμάτων Στρατηγικού Σχεδιασμού, υποψήφιος διδάκτορας καινοτομίας στο ΔΠΘ, ΜSc, MBA.
Οι αστικοί δήμοι όπως τα Βριλήσσια, αντιμετωπίζουν ποικίλες περιβαλλοντικές προκλήσεις λόγω της συνεχούς αστικοποίησης και της αύξησης του πληθυσμού. Αυτό έχει αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα, την ποιότητα του αέρα, του νερού και του εδάφους, καθώς και στις προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Τα Βριλήσσια είναι πευκόφυτα με χαρακτηριστική μεσογειακή χλωρίδα (πεύκα και οι ευκάλυπτοι, οπωροφόρα δένδρα, ελαιόδενδρα, πορτοκαλιές, λεμονιές κ.ά.). Στην Wikipedia αναφέρεται πως «τα άνω και ανατολικά Βριλήσσια της ζώνης Γ έχουν πιο άνυδρα χαρακτηριστικά (φυλλοβόλος βλάστηση-πολύχρωμες φλαμουριές, θαμνώδη φυτά, ερυθρόχρωμη βλάστηση κ.ά.), ενώ η παραρεμάτια ζώνη χαρακτηρίζεται από βιοποικιλία (με χαρακτηριστικούς ευκαλύπτους στη ζώνη Σισμανογλείου). Στον λόφο Πατήματος υπάρχουν δασόφυτες εκτάσεις με χαμηλή βλάστηση στα χαμηλά του λόφου και υψηλά δένδρα στο περιαστικό δάσος Θεοκλήτου. Συστάδες κυπαρισσίων άνω των 50 ετών εντοπίζονται στην Οδό Σπάρτης, καθώς και αιωνόβια πεύκα στις οδούς Δημητρίου Βερνάρδου, Υμηττού κ.α.»
Τα παραπάνω χαρακτηριστικά έκαναν τον δήμο μας εξαιρετικά φιλικό, πρόσφορο και κατάλληλο για την θεραπεία πνευμονολογικών παθήσεων και για αυτό θεμελιώθηκε στις 6/12/1936 το Σισμανόγλειο νοσοκομείο από τον Αρχιτέκτονα Γιώργο Οικονομίδη.
Τις τελευταίες δεκαετίες η υπερβολική αστικοποίηση και η άνευ ελέγχου ανάπτυξη αστικών περιοχών έχει απορροφήσει μεγάλο μέρος της φυσικής υποδομής, μειώνοντας τους χώρους πρασίνου και τις φυσικές ζώνες.
Η ραγδαία ανάπτυξη των όμορων δήμων μαζί με την αύξηση των τοπικών μετακινήσεων αύξησε κατακόρυφα τα επίπεδα ηχητικής και ατμοσφαιρικής ρύπανσης, με αρνητικές συνέπειες στην καθημερινότητα των κατοίκων.
Είναι τοις πάση γνωστό ότι η αύξηση της αστικοποίησης μειώνει τους φυσικούς οικοτόπους, με αποτέλεσμα την εξαφάνιση πολλών ειδών φυτών και ζώων, ενώ η ανεπαρκής διαχείριση αποβλήτων και οι αυξημένες ποσότητες απορριμμάτων επιφέρει πιέσεις και προκλήσεις στην οργάνωση και διαχείριση της καθαριότητας, οι οποίες για να αντιμετωπιστούν απαιτείται από τις δημοτικές υπηρεσίες σχέδιο, οργάνωση και έλεγχος, τα οποία είναι βασικά χαρακτηριστικά μιας καλής διοίκησης.
Καθώς οι αστικοί δήμοι είναι ευάλωτοι στις αλλαγές του κλίματος, όπως οι θερμότεροι καλοκαίρια και οι έντονες καταιγίδες, η γεωμορφολογία των Βριλησσίων (έντονη κλίση στις παρυφές της Πεντέλης) σε συνδυασμό με την απουσία αποτελεσματικών αντιπλημμυρικών μέσων και υποδομών, κάνει την περιοχή μας ευάλωτη στα έντονα καιρικά φαινόμενα.
Για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στις παραπάνω προκλήσεις απαιτούνται δράσεις μέσω των οποίων θα αυξήσουμε τις πράσινες αστικές περιοχές. Η ανάπλαση των υπαρχόντων πάρκων τα οποία έχουν αφεθεί στην μοίρα τους, η δημιουργία νέων πρασίνων ζωνών και κήπων σε κάθε ανεκμετάλλευτη περιοχή του δήμου, η ανάπλαση και ανάδειξη των 2 ρεμάτων που ορίζουν ανατολικά και δυτικά τον Δήμο μας, η προστασία του δάσους του Θεοκλήτου, η ήπιοποίηση μεγάλου αριθμού των τοπικών δρόμων με τοποθέτηση πράσινων δομών είναι δεδομένο ότι θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Τα παραπάνω αν συνδυαστούν με μια βελτιωμένη δημοτική συγκοινωνία, με προγράμματα ενίσχυσης της «ποδηλασιμότητας» και την υποστήριξη μέτρων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, θα μειώσουν σημαντικά την κυκλοφοριακή συμφόρηση και την ηχορύπανση.
Ολοκληρώνοντας, θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό για την περιβαντολογική αειφορία και βιωσιμότητα της περιοχής μας να επενδύσουμε σε προγράμματα ανακύκλωσης και να ενθαρρύνουν τους κατοίκους να μειώσουν τα απορρίμματα και να ανακυκλώνουν περισσότερο. Με ένα καλά σχεδιασμένο πρόγραμμα πολιτικών και δράσεων θα μπορέσουμε να προσαρμοστούμε ευκολότερα και να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Ειδικότερα ένα από τα πρώτα πράγματα της νέας δημοτικής αρχής θα πρέπει να είναι η εκπόνηση ενός οδικού χάρτη προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, όπου θα περιλαμβάνονται μέτρα για την κατά το δυνατόν πρόληψη σε τοπικό επίπεδο και αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων.
Οι περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονοι αστικοί δήμοι απαιτούν επείγουσες και ολοκληρωμένες δράσεις. Η ενίσχυση της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, η προστασία της φυσικής ποικιλότητας και η αναβάθμιση των υποδομών αποτελούν κομβικά στοιχεία για την αειφορία των πόλεων και του Δήμου μας.
Με τη συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, οι προτεινόμενες πρωτοβουλίες μπορούν να έχουν μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα για το περιβάλλον, την οικονομία και την ποιότητα ζωής των κατοίκων.